حقیقت انسان از منظر عقل و وحی

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسنده

دانشیار فلسفه حقوق پژوهشگاه حوزه و دانشگاه

چکیده

باور مشهور میان دانشمندان درباره حقیقت انسان چنین است: انسان حیوان ناطق است. آنها ناطقیت را به معنای داشتن عقل نظری، یعنی داشتن قوه اندیشیدن و توان درک مفاهیم کلی میدانند. بنابراین، انسان در نگاه مشهور، حیوانی عاقل است که توانایی اندیشیدن دارد. هدف این مقاله اثبات آن است که مقوم انسانیت، افزون بر توانایی اندیشیدن و داشتن توان درک مفاهیم کلی، اعتقاد به خدا و ارتباط با او است. این ادعا با استفاده از دلیل عقل و با استعانت از آیات قرآن تبیین میشود. بر این اساس، نهتنها داشتن عقل نظری، بلکه داشتن عقل عملی و پیروی از آن، عنصر مقوم ذات انسانیت است. کسی که از عقل عملی پیروی میکند، کار نیک انجام میدهد. لازمه انجامدادن کار نیک، داشتن قصد تقرب به خدا است. همچنین، انسانیت حقیقتی تشکیکی و سیال است. بنابراین، ماهیت انسانها با یکدیگر فرق دارد. ارزش نتیجه این مقاله در استفاده از این نظرگاه در مباحث مربوط به حقوق بشر روشن میشود.
 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Essence of Human Being Viewed by Reason and Revelation

نویسنده [English]

  • mohammad hosein talebi
چکیده [English]

The popular belief among scientists regarding human essence is that human being is a rational animal. To them, rationality means having the theoretical intellect, i.e. the potential to think and to conceive universal concepts. Therefore, according to the popular viewpoint, man is a rational animal who is able to think. The aim of this article is to prove that the belief in God and having the relationship with Him is a constitutive element of humanity, moreover, the ability of thinking and of conceiving universal concepts. This will be explained by reason and Qur'anic verses in this writing.Therefore, not only having theoretical reason but also having practical reason is the constitutive element of humanity. Whoever follows the practical reason does good deeds. The requirement of doing good action is having the intention of being closed to God. Similarly, humanity is a hierarchical and fluid fact. Therefore, the essences of human beings are different.The validity of the result of this paper will be clear in using this theory in human rights discussions.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Humanity
  • theoretical Reason
  • practical reason
  • Good Deeds
  • Constructive Element of Humanity
قرآن کریم.
ابن­سینا، حسین (1405)، الشفاء، المنطق، قم: مکتبة آیةالله المرعشی النجفی، ج1.
جرجانی، سید شریف (1304)، (الحاشیة علی) شرح الشمسیة، تهران: کتاب­فروشی علمیه اسلامیه.
صدرالدین شیرازی، محمد (1381)، المبدأ و المعاد، تهران: بنیاد حکمت اسلامی صدرا، ج2.
طالبی، محمدحسین؛ طالبی، علی (1392)، «ترادف علوم انسانی با علوم انسان­ساز»، در: معرفت فلسفی، ش41، ص157-178.
عبودیت، عبدالرسول (1391)، درآمدی به نظام حکمت صدرایی، تهران و قم: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه­ها (سمت)، مرکز تحقیق و توسعه علوم انسانی، و مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره)، ج3.
کلینی، محمد بن یعقوب (1364)، اصول کافی، تهران: انتشارات علمیه اسلامیه، چاپ چهارم، ج1.
مجلسی، محمدباقر (1404)، بحار الأنوار، بیروت: مؤسسة الوفاء، ج2.
 Staley, Kevin (1993), “New Natural Law, Old Natural Law or The Same Natural Law?”, in: American Journal of Jurisprudence, No. 38, pp. 109-131.