توانمندسازی و امنیت فرد و جامعه از دیدگاه قرآن کریم

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسنده

دانشجوی دکتری امنیت ملی دانشگاه عالی دفاع ملی و مربی گروه علوم سیاسی مجتمع آموزش عالی شهید محلاتی

چکیده

با توجه به قلمرو وسیع دین اسلام و شمول آن به مسائل فردی، اجتماعی، روحی، جسمی، مادی، معنوی و همه ابعاد و شئون انسانی و ارتباط تنگاتنگ علوم انسانی با این حوزه ها و ابعاد، پیوند عمیق اسلام و علوم انسانی، از جمله مدیریت و تعلیم و تربیت، روشن می‌ شود. در این باره برای تبیین فهم منطقی درست از ارتباط میان ابعاد مفاهیم «توانمندسازی» و «امنیت» این موضوع به منبع وحی عرضه شد. بررسی‌ ها به روش استنادی نشان داد توانمندسازی در عرصه‌ های ارتباطی چهارگانه انسان، سبب احساس مطلوب در ابعاد پنج‌گانه توانمندسازی می‌شود و این پدیده چنانچه جری و انطباق آیات قرآن نشان داد، ارتقای مؤلفه ‌ها و شاخصه‌ های امنیت را به روش ایجابی در ابعاد فرهنگی و سیاسی و اجتماعی انسان در پی دارد. در این رویکرد، قرآن کریم به تولید و بازتولید و تکثیر قدرت نرم اصالت می‌ دهد. به این معنا که هر قدر درجه ایمان و اخلاص در انجام‌ دادن عمل صالح ارتقا می‌ یابد، توانمندسازی و امنیت در عرصه ‌های ارتباطی انسان و جامعه سبب متعالی‌ شدن سطح منابع انسانی و توسعه و تعمیق سرمایه اجتماعی می‌ شود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

A Quranic Study on Empowerment and Its Effect on Individual and Social Security

نویسنده [English]

  • Hamid Habibi
چکیده [English]

Regarding extensive domain of Islamic teachings including all aspects of human life following as individual, social, spiritual, physical and material issues and noting close relations of the humanities with this dimensions, a deep bond between Islam and the humanities including management and education is revealed. To attain an Islamic understanding of relationship between the dimensions of the meaning of empowerment and security, the subject was examined on the basis of revelation. Attributive studies have shown that empowerment in four communicative areas of human being, brings about a favorable feeling in the fivefold dimensions of empowerment and this phenomenon as shown by the Quran causes a promotion in components of security in cultural, political and social dimensions. In this approach, the holy Qur’an gives importance to production and reproduction and multiplication of soft power. The higher the level of faith and devoutness goes in doing good deeds, the more empowerment and security in human and social communicative fields improves.

کلیدواژه‌ها [English]

  • empowerment
  • Security
  • the Holy Qur'an
  • soft power
قرآن کریم.
ابطحی، حسین؛ سعید عابسی (1386)، توانمندسازی کارکنان، کرج: مؤسسه تحقیقات و آموزش مدیریت.
اخوان کاظمی، بهرام (1386)، امنیت در نظام سیاسی اسلام، تهران: کانون اندیشه جوان، چاپ دوم.
اسلاتر، ای. ریچارد (1386)، دانش واژه آینده­پژوهی، ترجمه: عبدالمجید کرامت­زاده و دیگران، تهران: صنایع دفاع.
افتخاری، اصغر (1391)، امنیت، تهران: دانشگاه امام صادق (ع).
ــــــــــــــ (1392)، امنیت اجتماعی­شده؛ رویکرد اسلامی، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
اورعی یزدانی، حمید (1381)، نگرش بر توانمندسازی، تهران: مطالعات بازرگانی.
بوزان، باری (1390)، مردم، دولت­ها و هراس، ترجمه: پژوهشکده مطالعات راهبردی، تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی.
پایگاه اطلاع­رسانی دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آیت­الله العظمی سید علی خامنه­ای (مد ظله العالی) http://farsi.khamenei.ir
تاجیک، محمدرضا (1381)، مقدمه­ای بر استراتژی­های امنیت ملی ج.ا.ا.؛رهیافت و راهبردها، تهران: مرکز بررسی­های استراتژیک ریاست جمهوری.
جوادی آملی، عبدلله (1388)، تسنیم، تفسیر قرآن کریم، قم: اسراء، ج18.
خامنه­ای، سید علی، نرم­افزار حدیث ولایت، دفتر نشر آثار حضرت آیت­الله خامنه­ای.
ربیعی، علی (1383)، مطالعات امنیت ملی؛ مقدمه­ای بر نظریه­های امنیت ملی در جهان سوم، تهران: وزارت امور خارجه، چاپ دوم.
رحمانی همدانی، احمد (1417ق)، الامام علی (ع)، تهران: المیر.
ستوده، هدایت­الله (1378)، آسیب­شناسی اجتماعی، تهران: آوای نور، چاپ پنجم.
طباطبایی، محمدحسین (1374)، تفسیر المیزان، ترجمه: محمدباقر موسوی همدانی، قم: دفتر انتشارات اسلامی جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، چاپ پنجم، دوره 20 جلدی.
ــــــــــــــــــــــــ (بی­تا)، قرآن در اسلام از دیدگاه تشیع، قم: انتشارات اسلامی.
قرائتی، محسن (1385)، تفسیر نور، تهران: مرکز فرهنگی درس­هایی از قرآن، دوره 12 جلدی.
کلینی، محمد ابن یعقوب (1407ق)، الکافی، تهران: دارالکتب الاسلامیه، ج2.
گروه پژوهشی علوم قرآن و حدیث (1387)، فرهنگ روابط اجتماعی در آموزه­های اسلامی، مشهد: دانشگاه علوم رضوی.
لک­زایی، نجف (1388)، فلسفه امنیت در اسلام، تقریرات درسی، تهران: داعا.
مجلسی، محمدباقر (1403ق)، بحار الانوار، بیروت: بی­نا، ج69.
محمدی، سید کاظم؛ دشتی، محمد (1369)، المعجم المفهرس لالفاظ نهج البلاغه، قم: نشر امام علی (ع)، چاپ دوم.
موسوی خمینی، روح­الله (1375)، ولایت فقیه: حکومت اسلامی، تهران: امیرکبیر.
ـــــــــــــــــــــــ (1378 الف)، چهل حدیث، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره).
ـــــــــــــــــــــــ (1378 ب)، صحیفه امام، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره)، ج4، 14، 16.
Oxford Advanced learner’s Dictionary (2006), p. 411.
Spreitzer, G. M., 1995, “Psychological Empowerment in Workplace: Dimension, Measurement & Validation”, Academy of Management Journal, Vol. 3, No. 1, pp. 1372-1445.