ORIGINAL_ARTICLE
رابطه خدا با انسان؛ تمثل، تجسد یا تجلی؟
شناخت خداوند و ارتباط با او از مسائل مهم الهیاتی در ادیان ابراهیمی است. مسیحیان معتقدند خدا که نادیدنی است، خود را با تابش در مسیح متجسد ساخت. از نظر آنها، عیسی مسیح مکاشفه خداست. بنابراین تجسد خدا در مسیح از مهمترین پایههای مسیحیت است. یهودیان با اینکه با تجسد مخالفاند، اما متون مورد قبول آنها تمثل خداوند بهصورت انسان- بلکه در برخی موارد تجسد- را تأیید میکند. متون اسلامی، با وجود پذیرش تمثل برخی موجودات مانند فرشته یا شیطان، تمثل و تجسد خداوند را نمیپذیرند؛ بااینحال معتقد است خداوند میتواند با صفاتش بهصورت کامل در انسان تجلی کند. این مقاله درصدد است سه موضوع تجلی، تجسد و تمثل را در سه آیین اسلام، مسیحیت و یهودیت به بحث گذارد.
https://raj.smc.ac.ir/article_2276_f10f7c4aebc7f8be86815027ea46a31c.pdf
2013-04-01
5
30
تمثل
تشبیه
تجسد
تجلی
یهودیت
مسیحیت
اسلام
نسرین
علم مهرجردی
1
دانشگاه فرهنگیان
LEAD_AUTHOR
محمدکاظم
شاکر
mk_shaker@yahoo.com
2
دانشگاه قم
AUTHOR
- قرآن کریم
1
- کتاب مقدس، ویلیام گلن و هنری مرتن، ترجمه فاضل همدانی، تهران: اساطیر، 1379.
2
- آذرنوش، آذرتاش، فرهنگ معاصر عربی - فارسی، چ4، تهران: نشر نی، 1384.
3
- آرمسترانگ، کرن، تاریخ خداباوری، ترجمه بهاءالدین خرمشاهی و بهزاد سالکی، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، 1385.
4
- ابنعربی، محیالدین، الفتوحات المکیه، ج4، بیروت: دار صادر، بیتا.
5
- ــــــــــــــــــــ ، فصوص الحکم، شرح ابوالعلاء عفیفی، ترجمه نصرالله حکمت، چ2، تهران: الهام، 1386.
6
- ابنمنظور، جمالالدین، لسان العرب، تحقیق جمالالدین میردامادی ، ج11و14، چ3، بیروت: دارالفکر و دار صادر، 1414ق.
7
- ابنمیمون، موسی، دلالة الحائرین، تحقیق حسین آتای، ترکیه: مکتبة الثقافة الدینیة، بیتا.
8
- الستون، پییر، محمد لگنهاوزن و میلتون یینگر، دین و چشماندازهای نو، ترجمه غلامحسین توکلی، قم: دفتر تبلیغات اسلامی، 1376.
9
- الیاس، سلیم، الموسوعة الکبری للمذاهب و الفرق و الادیان، ج2، بیروت: مرکز الشرق الاوسط الثقافی، 2008م.
10
- امینی، عبدالحسین احمد، الغدیر، ج7، چ4، بیروت: دار الکتب العلمیة، 1977م.
11
- ایزیدور، اپستاین، یهودیت، ترجمه بهزاد سالکی، چ2، تهران: مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران، 1388.
12
- بار، علی، الله و الانبیا فی التوراة و العهد القدیم، دمشق: دارالقلم، 1990م.
13
- بانوی اصفهانی، نصرت امین، مخزن العرفان، تهران: نهضت زنان مسلمان، 1361.
14
- بدوی، عبدالرحمن، موسوعة الفلسفه، بیروت: المؤسسة العربیة للدراسات و النشر. 1984م.
15
- بغوی، حسین بن مسعود، معالم التنزیل فی تفسیر القرآن، تحقیق عبدالرزاق المهدی، ج2، بیروت: دار احیاء التراث العربی، 1420ق.
16
- تیلیش، پل، الهیات فرهنگ، ترجمه مراد فرهادپور و فضلالله پاکزاد، تهران: طرح نو، 1376.
17
- جرجانی، میر سید شریف، التعریفات، چ4، تهران: ناصر خسرو، 1412ق.
18
- حر عاملی، محمد بن الحسن، الجواهر السنیّة، نجف اشرف: دار النعمان للطباعة و النشر، 1964م.
19
- حفنی، عبدالمنعم، موسوعة الفلاسفة و متصوفة الیهودیة، بیجا: مکتبة مدبولی، بیتا.
20
- خاچیکی، سارو، اصول مسیحیت، چ2، تهران: حیات ابدی، 1982م.
21
- دهخدا، علیاکبر، لغتنامه، زیرنظر محمد معین، ج14، تهران: دانشگاه تهران، 1343.
22
- زکّار، سهیل، التوراة ترجمة عربیة عمرها اکثر من الف عام، دمشق: دارالقتیبة، 2007م.
23
- ژیلسون، اتین، تاریخ فلسفه مسیحی در قرون وسطی، ترجمه رضا گندمی نصرآبادی، تهران: سمت، 1389.
24
- ــــــــــــ ، عقل و وحی در قرون وسطی، ترجمه شهرام پازوکی، تهران: مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی، 1371.
25
- سالم، عزة محمد، مناهج تفسیر القران الکریم فی تفسیر الحاخام سعدیا جاؤون لسفر التکوین، تحقیق محمد عونی عبدالرؤوف، قاهره: مکتبة الآداب، 2009م.
26
- سیار، پیروز، کتابهایی از عهد عتیق، تهران: نشر نی، 1380.
27
- صدوق، محمد بن علی، التوحید، تحقیق سید هاشم حسینی طهرانی، لبنان: دارالمعرفة، بیتا.
28
- ـــــــــــــــــــــ ، عیون اخبار الرضا(ع)، تصحیح حسن الاعلمی، ج2، بیروت: مؤسسة الاعلمی للمطبوعات، 1984م.
29
- طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، تحقیق محمدجواد بلاغی، ج10، چ3، تهران: ناصر خسرو، 1372.
30
- طوسی، ابوجعفر محمد بن حسن، التبیان فی تفسیر القرآن، تحقیق احمد قیصر عاملی، ج4، بیروت: دار احیاء التراث العربی، بیتا.
31
- ـــــــــــــــــــــــــــــــــ ، الأمالی، تحقیق قسم الدراسات الإسلامیة مؤسسة البعثة، قم: دار الثقافة للطباعة والنشر والتوزیع، 1414ق .
32
- طوماس، داود، شناخت مسیح، تهران: حیات ابدی، 1982م.
33
- عروسی حویزی، عبدعلی بن جمعه، نور الثقلین، تحقیق هاشم رسولی محلاتی، ج2، چ4، قم: اسماعیلیان، 1415ق.
34
- قمی، شیخ عباس، کلیات مفاتیح الجنان، ترجمه مهدی الهی قمشهای، تصحیح صادق شفیعی، قم: مؤمنین، 1381.
35
- کاپلستون، فردریک، تاریخ فلسفه، ترجمه جلالالدین مجتبوی، چ3، تهران: سروش، 1375.
36
- کاشانی، عبدالرزاق، اصطلاحات صوفیه، ترجمه محمد خواجوی، تهران: نشر مولی، 1372.
37
- کلاباذی، ابوبکر محمد، التعرّف لمذهب اهل التصوّف، تحقیق عبدالحلیم محمود طه و عبدالباقی سرور، قاهره: بینا، 1960م.
38
- کلاپرمن، ژیلبرت ولیبی، تاریخ قوم یهود، ترجمه مسعود همتی، ج2 و3، تهران: انجمن فرهنگی گنج دانش ایران، 1347.
39
- کلینی، محمد بن یعقوب، اصول کافی، تحقیق علیاکبر غفاری، ج1، چ5، تهران: دار الکتب الاسلامیة، 1363.
40
- کهن، راب، گنجینهای از تلمود، ترجمه امیر فریدون گرگانی، تهران: چاپ زیبا، 1350.
41
- کیوپیت، دان، دریای ایمان، ترجمه حسن کامشاد، چ2، تهران: طرح نو، 1380.
42
- لاهیجی، محمد، مفاتیح الاعجاز فی شرح گلشن راز، بیجا: کتابفروشی محمودی، بیتا.
43
- مایلز، جک، الله سیرة، ترجمه ثائر دیب، چ2، دمشق: دارالفرقد، 2008م.
44
- مجلسی، محمدباقر، بحار الانوار، چ2، لبنان: مؤسسة الوفا، 1983م.
45
- مجمع الکنائس، کتاب السنن القویم فی تفسیر اسفار العهد القدیم مبنی علی آراء افاضل اللاهوتیین، ج1، بیروت: مجمع الکنائس فی الشرق الادنی، 1973م.
46
- مسلم بن حجاج، ابوالحسین، صحیح مسلم، ج7، بیروت: دارالفکر، بیتا.
47
- مک کراث، الستر، درآمدی بر الهیات مسیحی، ترجمه عیسی دیباج، تهران: کتاب روشن، 1385.
48
- ملکی تبریزی، جواد، لقاءالله، ترجمه سید احمد فهری، تهران: نهضت زنان مسلمان، بیتا.
49
- ملوحی، مظهر، نشأة العالم البشریة قراءة معاصرة لسفر التکوین، بیروت: دارالجیل، 2001م.
50
- میرزای نوری، حسین، مستدرک الوسایل و مستنبط المسائل، ج4، بیروت: مؤسسة آلالبیت(ع) لاحیاء التراث، 1987م.
51
- میشل، توماس، کلام مسیحی، ترجمه حسین توفیقی ، قم: مرکز مطالعات و تحقیقات ادیان و مذاهب، 1377.
52
- ناصر، ابراهیم، التوراة بین الحقیقة و الاسطورة و الخیال، سوریه: دارالحوار للنشر و التوزیع، 2005م.
53
- نراقی، احمد، رساله دین شناخت، تهران: طرح نو، 1378.
54
- نیلز، استیفن، خدای مسیحیان، ترجمه مسعود رجبنیا، تهران: نور جهان، 1334.
55
- وات، ویلیام مونتگمری، «دین و زبان تمثیلی»، ترجمه خلیل قنبری و محمدعلی شمالی، معرفت، ش 19، قم، 1375.
56
- هیک، جان، اسطوره تجسد خدا، ترجمه عبدالرحیم سلیمانی اردستانی و محمدحسن محمدی مظفر، قم: مرکز مطالعات و تحقیقات ادیان و مذاهب، 1386.
57
- ـــــــــ ، «عیسی و ادیان جهانی»، ترجمه عبدالرحیم سلیمانی اردستانی، هفت آسمان، ش6، قم: 1379.
58
- هینلز، جان، راهنمای ادیان زنده جهان، ترجمه عبدالرحیم گواهی، ج1، چ3، قم: بوستان کتاب، 1387.
59
- Aquinas, Thomas , Contera Gentiles, Translated by Anotnc Pegis, New Yourk: Hanover Hose, 1955.
60
- ـــــــــــــــــــــــ , The Summa Theologia, Translated by Father of the English Diminican Province, Chicagoi: The University of Chicagoi, 1977.
61
- Eliade, Mircea, The Encyclopedia of Religion, vol 7, New York: Macmillan publishing company, 1987.
62
- Hastings, James, Encyclopedia of Religion, charles scribner,s soncharles scribner,s son , New York, 1908.
63
- Hick, john, Philosoph of Religion, third edition, New Jersey, prentice- hall, Inc,Englewood- cliffs, 1983.
64
- Mclnerny ,Ralph, Aquinas and Analogy, Washington D.C: The Catholic University of America Press, 1996.
65
- Skolink, Fred & Michael Berenbaum, Encyclopedia Judaica, Second Edition, Thomson Gale, 1945.
66
- Watt, William Montgomery, Religious Truth for our time, England: oneworld oxford, No date.
67
- www.biblestsdytools.com
68
- www.irankelisa.com
69
ORIGINAL_ARTICLE
هندسه تعامل ادراکات و نفس در ساختار و عملکرد شاکله
تحلیلهای ارائهشده پیرامون «شاکله» در تفاسیر قرآنی ما را به تعابیر حکما درخصوص «صورت نوعیه انسانی» رهنمون میشود. در این بستر، ادراکات محور اصلی شکلگیری و تحولات شاکله و علت ناقصه در عملکرد آن خواهد بود. در مقاله حاضر به روش پژوهش تطبیقی در تفاسیر و آثار حکما و جمعبندی دیدگاه مفسران و مقابله دیدگاه دو مفسر فیلسوف، علامه طباطبایی و فخر رازی، ابتدا معنایی جامع از شاکله ارائه میشود و سپس همسنخی صورت نوعیه فلسفی با شاکله قرآنی به اثبات میرسد؛ ضمن اینکه متعلَّق فعل و انفعالات نفس از صرف اعمال، به همه ادراکات علمی و عملی تعمیم داده میشود.
https://raj.smc.ac.ir/article_2284_ab46f1f4df346ce4ce20eb046e74c41e.pdf
2013-04-01
31
51
شاکله
نفس
ادراک
عمل
صورت نوعیه
طبیعت
خلقت
فطرت
عبدالله
حاجی علی لالانی
1
جامعة المصطفی العالمیه
AUTHOR
کریم
عبدالملکی
2
مجتمع آموزش عالی شهید محلاتی
AUTHOR
سلمان
قاسم نیا
3
مجتمع آموزش عالی شهید محلاتی
LEAD_AUTHOR
مهدی
جلالوند
jalalvand61@gmail.com
4
مجتمع آموزش عالی شهید محلاتی
AUTHOR
- قرآن کریم
1
- آشتیانى، سید جلالالدین، شرح بر زاد المسافر، چ2، قم: دفتر تبلیغات اسلامى، 1381.
2
- آلوسى، سید محمود، روح المعانی فی تفسیر القرآن العظیم، ج8، بیروت: دار الکتب العلمیة، 1415ق.
3
- ابنجزى غرناطى، محمد بن احمد، التسهیل لعلوم تنزیل، ج1، بیروت: دار الارقم بن ابىالارقم، 1416ق.
4
- ابنجوزى، ابوالفرج عبدالرحمن بن على، زاد المسیر فى علم التفسیر، ج3، بیروت: دار الکتاب العربی، 1422ق.
5
- ابنسینا، حسین بن عبدالله، الشفاء( الطبیعیات)، به تحقیق سعید زاید، ج2، قم: مکتبة آیةالله مرعشى، 1404ق.
6
- ابنعربى، ابوعبدالله محیىالدین محمد، تفسیر ابنعربى، تحقیق سمیر مصطفى رباب، ج1، بیروت: دار احیاء التراث العربى، 1422ق.
7
- ابنقتیبه، عبدالله بن مسلم، غریب القرآن لابن قتیبة، بیجا، بینا، بیتا.
8
- ابنمنظور، محمد بن مکرم، لسان العرب، چ3، بیروت: دار صادر، 1414ق.
9
- جوادی آملی، عبدالله، تسنیم، محقق حجتالاسلام سعید بندعلی، ج7و10، چ3، قم: اسراء، 1389.
10
- ـــــــــــــــــــ ، رحیق مختوم، ج1، قم: اسراء، 1375.
11
- ـــــــــــــــــــ ، فطرت در قرآن، محقق محمدرضا مصطفیپور، چ3، قم: اسراء، 1384.
12
- ـــــــــــــــــــ ، معاد در قرآن، تحقیق علی زمانی قمشهای، چ4، قم: اسراء، 1387.
13
- حسینى شیرازى، سید محمد، تبیین القرآن، بیروت: دار العلوم، 1423ق.
14
- الرازی، فخرالدین ابوعبدالله محمد بن عمر، مفاتیح الغیب، ج21، چ3، بیروت: دار احیاء التراث العربى، 1420ق.
15
- راغب اصفهانی، مفردات الفاظ القرآن، ج1، بیروت: دارالقلم، 1416ق.
16
- ـــــــــــــ ، مفردات فی غریب القرآن، تحقیق صفوان عدنان داوودی، ج1، دمشق: دارالعلم، 1412ق.
17
- رشیدالدین میبدى، احمد بن ابىسعد، کشف الأسرار و عدة الأبرار، ج5، چ5، تهران: امیرکبیر، 1371.
18
- زحیلى، وهبة بن مصطفى، التفسیر المنیر فى العقیدة و الشریعة و المنهج، ج15، چ2، بیروت: دار الفکر المعاصر، 1418ق.
19
- سبزوارى نجفى، محمد بن حبیبالله، ارشاد الاذهان الى تفسیر القرآن، بیروت: دارالتعارف للمطبوعات، 1419ق.
20
- سورآبادى، ابوبکر عتیق بن محمد، تفسیر سورآبادى، ج2، تهران: فرهنگ نشر نو، 1380.
21
- سهروردی، شهابالدین، مجموعه مصنفات، به تصحیح و مقدمه هانرى کربن؛ سید حسین نصر و نجفقلى حبیبى، ج3، چ2، تهران: مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگى، 1375.
22
- سیدکریمى حسینى، سید عباس، تفسیر علّیین، قم: اسوه، 1382.
23
- الشهرزورى، شمسالدین، رسائل الشجرة الالهیة فى علوم الحقایق الربانیة، مقدمه و تصحیح و تحقیق از دکتر نجفقلى حبیبى، تهران: مؤسسه حکمت و فلسفه ایران، 1383.
24
- الشیرازی، صدرالدین محمد بن ابراهیم، تفسیر القرآن الکریم، تحقیق محمد خواجوى، ج7، چ2، قم: بیدار، 1366.
25
- ـــــــــــــــــــــــــــــــــــ ، الحکمة المتعالیة فى الاسفار العقلیة الاربعة، ج1، چ3، بیروت: دار احیاء التراث، 1981م.
26
- ـــــــــــــــــــــــــــــــــــ ، الشواهد الربوبیة فى المناهج السلوکیة، چ2، مشهد: المرکز الجامعى للنشر، 1360.
27
- ـــــــــــــــــــــــــــــــــــ ، مفاتیح الغیب، مقدمه و تصحیح از محمد خواجوی، تهران: مؤسسه تحقیقات فرهنگى، 1363.
28
- صلیبا، جمیل، المعجم الفلسفى، ج2، بیروت: الشرکة العالمیة للکتاب، 1414ق.
29
- طباطبایی، سید محمدحسین، اصول فلسفه و روش رئالیسم، با قلم و پاورقی مرتضی مطهری، ج3-1، قم: دفتر انتشارات اسلامی، بیتا.
30
- ــــــــــــــــــــــــــ ، المیزان فى تفسیر القرآن، چ5، قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، 1417ق.
31
- طبرسى، فضل بن حسن، جوامع الجامع، ج2، تهران: انتشارات دانشگاه تهران و مدیریت حوزه علمیه قم، 1377.
32
- ـــــــــــــــــــــــ ، مجمع البیان فى تفسیر القرآن، با مقدمه محمدجواد بلاغى، ج4، چ3، تهران: ناصر خسرو، 1372.
33
- طریحى، فخر الدین، مجمع البحرین، ج5، چ3، تهران: کتابفروشى مرتضوى، 1375.
34
- طوسى، خواجه نصیرالدین، اجوبة المسائل النصیریة (20رساله)، به اهتمام عبدالله نورانی، تهران: پژوهشگاه علوم انسانى، 1383.
35
- ــــــــــــــــــــــــ ، آغاز و انجام، مقدمه و شرح و تعلیقات از آیتالله حسنزاده آملی، چ4، تهران: انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامى، 1374.
36
- طوسى، محمد بن حسن، التبیان فی تفسیر القرآن، با مقدمه شیخ آغابزرگ تهرانى و تحقیق احمد قصیر عاملى، ج6، بیروت: دار احیاء التراث العربى، بیتا.
37
- عاملى، على بن حسین، الوجیز فی تفسیر القرآن العزیز، تحقیق شیخ مالک محمودى، قم: دار القرآن الکریم، 1413ق.
38
- عروسى حویزى، عبد على بن جمعه، تفسیر نورالثقلین، تحقیق سید هاشم رسولى محلاتى، ج3، چ4، قم: اسماعیلیان، 1415ق.
39
- العسکری، أبیهلال، الفروق اللغویة، قم: مکتبة بصیرتی، 1353.
40
- الفارابى، ابونصر، المنطقیات للفارابى، تحقیق و مقدمه از محمدتقى دانشپژوه، قم: مکتبة آیةاللّه مرعشى، 1408ق.
41
- فراهیدى، خلیل بن احمد، کتاب العین، ج2، چ2، قم: هجرت، 1410ق.
42
- فضلالله، سید محمدحسین، تفسیر من وحی القرآن، ج14، چ2، بیروت: دار الملاک للطباعة و النشر، 1419ق.
43
- الفیض الکاشانى، ملامحسن، اصول المعارف، تعلیق و تصحیح و مقدمه از سید جلالالدین آشتیانى، چ3، قم: دفتر تبلیغات اسلامى، 1375.
44
- قاسمى، محمد جمالالدین، محاسن التأویل، تحقیق محمد باسل عیون السود، ج6، بیروت: دارالکتب العلمیه، 1418ق.
45
- قرشی، علیاکبر، قاموس قرآن، ج4، چ7، تهران: دار الکتب الاسلامیه، 1376.
46
- قمى، على بن ابراهیم، تفسیر القمی، تحقیق سید طیب موسوى جزایرى، ج2، چ4، قم: دارالکتاب، 1367.
47
- کاپلستون، فریدریک چارلز، تاریخ فلسفه (یونان و روم)، ترجمه سید جلالالدین مجتبوی، ج1، چ8، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی، 1388.
48
- کاشانى، کمالالدین عبدالرزاق، مجموعه رسائل و مصنفات کاشانى، مقدمه و تصحیح و تعلیق از مجید هادىزاده، چ2، تهران: میراث مکتوب، 1380.
49
- کاشانى، ملا فتحالله، زبدة التفاسیر، تحقیق بنیاد معارف اسلامى، قم: بنیاد معارف اسلامى، 1423ق.
50
- کلینى، محمد بن یعقوب، الکافی، ج2 و 8، چ4، تهران: دار الکتب الإسلامیة، 1365.
51
- گنابادى، سلطان محمد، تفسیر بیان السعادة فى مقامات العبادة، ج2، چ2، بیروت: مؤسسة الأعلمی للمطبوعات، 1408ق.
52
- مراغی، احمد بن مصطفی، تفسیر المراغی، ج15، بیروت: دار احیاء التراث العربى، بیتا.
53
- مصطفوى، حسن، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، ج3، تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب، 1360.
54
- ـــــــــــــــ ، تفسیر روشن، ج13، تهران: مرکز نشر کتاب، 1380.
55
- نووى جاوى، محمد بن عمر، مراح لبید لکشف معنى القرآن المجید، ج1، بیروت: دار الکتب العلمیة، 1417ق.
56
ORIGINAL_ARTICLE
استخراج مؤلفه های روان درمانگری وجودی از اندیشه جلال الدین محمد مولوی
پژوهش حاضر بهمنظور استخراج مؤلفههای درمان وجودی مبتنیبر ادبیات عرفانی، بهویژه آثار جلالالدین محمد مولوی ارائه شده است. طرح تحقیق در چارچوب مطالعات کیفی، در زمره طرحهای مفهومی و یا نظری و با استفاده از روش استنتاج تحلیلی به انجام رسید. نتایج علاوهبر استخراج چارچوب معنایی جهت درمانهای روان، شامل مؤلفههای زیر میباشد: 1) اکتشاف انواع غفلت؛ 2) اکتشاف جهانبینی شخصی؛ 3) بررسی ترسآگاهی، اضطراب، نومیدی و وابستههای هستیشناختی آن؛ 4) توجه به سطوح آگاهی، محتوای رؤیاها و خیالپردازیها؛ 5) تبیین رنج حیات؛ 6) آزادی انتخاب و مسئولیت فردی؛ 7) بررسی مسائل درمانی در متن زندگی. همچنین براساس چارچوب معنایی استخراجشده میتوان گفت انگیزه اساسی در انسان، اراده ربط نامتناهی است. چارچوب موردنظر مدعی این اندیشه است که گسست در وجه ربطی خاص میتواند ازجمله علل اساسی اختلالات روان باشد؛ لذا پیشرفت در شکلدهی مجدد آن منجر به کاهش اختلالات میگردد. این نتایج میتواند با توجه به اهمیت درمانهای وجودی و خلأ هستیشناختی موجود در این حوزه، راهگشای مناسبی جهت ورود معانی ملهم از ادبیات دینی به فضای درمان روان باشد.
https://raj.smc.ac.ir/article_2285_2d00690f129bec6bd6654ec4ed91338d.pdf
2013-04-01
53
78
ادبیات دینی
اندیشه مولوی
رویکرد وجودی
مؤلفه¬های روان¬درمانگری
فاطمه
تقی یاره
1
عضو هیئت علمی مرکز راهبری مهندسی فرهنگی
LEAD_AUTHOR
- اخلاق، حسن، از مولانا تا نیچه، قم: سلوک جوان، 1386.
1
- اعوانی، غلامرضا، «اهمیت فلسفه و جهان معاصر»، جنگ اندیشه، ش13، تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی، 1378.
2
- اقبال، افضل، تأثیر مولانا بر فرهنگ اسلامی، ترجمه محمد رفیعی مهرآبادی، تهران: مؤسسه عطایی، 1363.
3
- بلاکهام، ه. ج، 6 متفکر اگزیستانسیالیست، ترجمه محسن حکیمی، تهران: مرکز، 1387.
4
- تبریزی، شمسالدین محمد، مقالات شمس، تصحیح و تعلیق محمدعلی موحد، تهران: خوارزمی، 1385.
5
- تلمذ، حسین، مرآت المثنوی، حیدرآباد: چاپ پارت، 1292.
6
- حافظ شیرازی، شمسالدین محمد، دیوان خواجه شمسالدین محمد حافظ شیرازی، تهران: فرهنگسرا، 1372.
7
- حلبی، علیاصغر، مبانی عرفان و احوال عارفان، تهران: اساطیر، 1377.
8
- زرینکوب، عبدالحسین، پله پله تا ملاقات خدا، چ15، تهران: انتشارات علمی، 1379.
9
- ــــــــــــــــــــــ ، نردبان شکسته: شرح توصیفی و تحلیلی دفتر اول و دوم مثنوی، تهران: نشر سخن، 1382.
10
- زمانی، کریم، نینامه در تفاسیر مثنوی معنوی. چ3، تهران: اطلاعات، 1387.
11
- ـــــــــــ ، میناگر عشق: شرح موضوعی مثنوی معنوی مولانا جلالالدین محمد بلخی، چ8، تهران: نشر نی، 1389.
12
- شریف، مجید، مقدمه اراده قدرت، تهران: جامی، 1378.
13
- شهیدی، سید جعفر، شرح مثنوی، 4جلد، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی، 1386.
14
- شیمل، آنه ماری، شکوه شمس، سیری در آثار و افکار مولانا جلالالدین رومی، ترجمه حسن لاهوتی، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی، 1386.
15
- صابر، غلام، کییر کگارد و اقبال، ترجمه محمد بقایی ماکان، تهران: یادآوران، 1388.
16
- طباطبایی، محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه سید محمدباقر موسوی همدانی، چ30، قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، 1389.
17
- عبدالحکیم، خلیفه، عرفان مولوی، ترجمه احمد محمدی و احمد میرعلائی، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی، 1383.
18
- عمان سامانی، نورالله، گنجینه اسرار، به اهتمام حسین بدرالدین، تهران: سنایی، 1379.
19
- فروزانفر، بدیعالزمان، شرح مثنوی شریف، 2جلد، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی، 1386.
20
- کاپوتو. ج. د، چگونه کرکگور بخوانیم، ترجمه صالح نجفی، تهران: رخداد نو، 1389.
21
- کرکگور، اس، بیماری بهسوی مرگ، ترجمه رؤیا منجم، تهران: پرسش، 1377.
22
- ـــــــــــ ، ترس و لرز، ترجمه عبدالکریم رشیدیان، تهران: نی، 1387.
23
- کلنبرگر، جی، کرکگور و نیچه، ترجمه ابوتراب سهراب و الهام عطاردی، تهران: نگاه، 1384.
24
- کین، سم، گابریل مارسل، ترجمه مصطفی ملکیان. چ2، تهران: نگاه معاصر، 1381.
25
- لینگز، مارتین، رمز و مثال اعلی: تحقیقی در معنای وجود، ترجمه فاطمه صانعی، تهران: حکمت، 1391.
26
- مارسل، گابریل، انسان مسئلهگون، ترجمه بیتا شمسینی، تهران: ققنوس، 1388.
27
- مستعان، مهتاب، کییر کگور، متفکر عارفپیشه، آبادان: پرسش، 1386.
28
- مصلح، علیاصغر، فلسفههای اگزیستانس، چ2، تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، 1387.
29
- مولوی، جلالالدین محمد بلخی، مثنوی معنوی، براساس نسخه رینولد الین نیکلسون، 6دفتر، تهران: کاروان، 1386.
30
- ـــــــــــــــــــــــــــــــ ، کلیات شمس یا دیوان کبیر، با تصحیحات و حواشی بدیعالزمان فروزانفر، چ2، تهران: امیرکبیر، 1363.
31
- میسن، ه. و، حلاج، ترجمه مجدالدین کیوانی، تهران: نشر مرکز، 1378.
32
- نیچه، فردریش ویلهلم، فلسفه در عصر تراژیک یونانیان، ترجمه مجید شریف، تهران: جامی، 1378.
33
- وولف، دیوید ام، روانشناسی دین، ترجمه محمد دهقانی، تهران: رشد، 1386.
34
- Bloor, M& Wood, F, Keywords in Qualitative Methods, A Vocabulary of Research Concepts, 2006.
35
- Cooper, M, Existential Therapies, London: Sage publication ltd, 2003.
36
- Kierkegaard, S, Fear and Trembling/Repetition, USA Princeton University Press, 1843/1983.
37
- ــــــــــــــــــــ , Provocations/Spiritual Writings, USA: USA Princeton University Press, 843/2002.
38
- ــــــــــــــــــــــــ , The Seduccter’s diary, USA: USA Princeton University Press, 1846/1987.
39
- ــــــــــــــــــــــــ , The Sickness unto Death/a Christian Psychological Exposition for Upbuilding and Awakening, USA Princeton University Press, 1849/1980.
40
- Ratcliff, D, 15 Methods of Analysis in Qualitative Research. Retrieved from www.projecthahn.tas.gov.au. Accessed at October/ 5/ 2010.
41
- Rogin, Ch. C, Nagel, J & White, P, Workshop on Scientific Foundations of Qualitative Research, National Science Foundation, July 11-12, 2003.
42
- Tengan, A, Search for Meaning as the Basic Human Motivation: A Critical Examination of Victor Emil Francl`s Logotherapeutic Concept of Man. Frankfurt am Main: Lang, 1999.
43
- Van Deurzen, E, Paradox and Passion in Psychotherapy, London: John Wiley and Sons ltd, 1998.
44
- ــــــــــــــــــــــــــــــ , Existential Counseling and Psychotherapy in Practice, London: Sage Publication ltd, 2002.
45
- ــــــــــــــــــــــــــــــ , Everyday Mysterious: Existential Dimensions of Pychotherapy, East Sussex: Routledge, 2009.
46
ORIGINAL_ARTICLE
تبیین مفهوم لذت و اقسام آن از منظر غزالی
غزالی لذت را به ادراک ملایم تعریف کرده و برای آن اقسام مختلفی بیان میکند که عبارتند از: لذت حسی و قلبی، لذت حسی و غیر حسی، لذت ظاهری و باطنی، لذت حسی و عقلی، لذت عقلی و بدنی. او چگونگی تکوین و تکامل لذات در انسان را ضمن پنج مرحله تبیین میکند و پنج عاملِ تفاوت از ناحیه قوه مدرکه، تفاوت از ناحیه ادراکات، تفاوت در معانی مدرَکه، تخالف نوعی و تخالف از حیث قوت و ضعف را بهعنوان ملاکهای تمایز لذات بیان میکند. ابوحامد در تعریف لذت متأثر از فارابی است و عدم توجه او به دو تعریف ارائهشده از سوی ابنسینا مبین نقص کار ایشان است. اقسام مختلف لذت از نگاه غزالی را میتوان به یک تقسیم واحد برگرداند. عدم تمایز میان عقل و قلب از سوی او در بیان اقسام مختلف لذت، امری ناصواب است.
https://raj.smc.ac.ir/article_2286_91f8f420e8f89062cff04d3cd3f4785b.pdf
2013-04-01
79
98
لذت حسی
لذت باطنی
لذت عقلی
لذت بدنی
لذت ظاهری
ادراک ملایم
غزالی
عین الله
خادمی
1
دانشیار فلسفه دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی
LEAD_AUTHOR
حمیدرضا
حاجی بابایی
2
استادیار علوم قرآن دانشگاه بوعلی سینا
AUTHOR
- ابنسینا، الاشارات و التنبیهات، بیجا: دفتر نشر الکتاب، 1403ق.
1
- ــــــ ، الشفاء، الطبیعیات، النفس، قم: منشورات مکتبة آیةالله العظمی المرعشی النجفی، 1404ق.
2
- ــــــ ، النجاة من الغرق فی بحر الضلالات، تصحیح و مقدمه محمدتقی دانشپژوه، تهران: انتشارات دانشگاه تهران، 1364.
3
- توفیقی، حسین، آشنایی با ادیان بزرگ، تهران: طاها، سمت و مرکز جهانی علوم اسلامی، 1384.
4
- خادمی، عینالله، «لذت از منظر ابنسینا»، فلسفه و کلام (مقالات و بررسیها)، شماره اول، بهار و تابستان1389.
5
- سهروردی، یحیی بن حبش، مجموعه مصنفات شیخ اشراق، ج4، تصحیح نجفقلی حبیبی، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، 1380.
6
- شهروزی، شمسالدین محمد، شرح حکمةالاشراق، تصحیح حسین ضیائی تربتی، تهران: مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی، 1373.
7
- الشیرازی، محمد بن ابراهیم، الحکمة المتعالیه فی السفار العقلیة الاربعة، قم: انتشارات مصطفوی، 1378.
8
- غزالی، ابوحامد، احیاء علومالدین، 4جلدی، تعلیق محمد وهبی سلیمان و اسامه عموره، دمشق: دارالفکر، 1427ق.
9
- ـــــــــــــ ، مقاصدالفلاسفه، تحقیق سلیمان دینا، تهران: شمس تبریزی، 1382.
10
- فارابی، ابونصر، فصول الحکمه، تصحیح شیخ محمدحسن آلیاسین، قم: بیدار، 1405ق.
11
- فرامرز قراملکی، احد، روششناسی فلسفه ملاصدرا، تهران: بنیاد حکمت اسلامی صدرا، 1388.
12
- ـــــــــــــــــــ ، روششناسی مطالعات دینی، مشهد: دانشگاه علوم رضوی، 1381.
13
- قطبالدین شیرازی، شرح حکمة الاشراق، به اهتمام عبدالله نورانی و مهدی محقق، تهران: انجمن آثار مفاخر فرهنگی، 1383.
14
- مصباح یزدی، محمدتقی، خودسازی، قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره)، 1380.
15
- ـــــــــــــــــــــــ ، خودشناسی برای خودسازی، قم: مؤسسه در راه حق، 1371.
16
- ـــــــــــــــــــــــ ، نقد و بررسی مکاتب اخلاقی، قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره)، 1384.
17
- ملکیان، مصطفی، مهر ماندگار (مقالات در اخلاقشناسی)، تهران: نگاه معاصر، 1385.
18
- نصری، عبدالله، فلسفه آفرینش، چ2، قم: دفتر نشر معارف، 1386.
19
- ـــــــــــــ ، خدا و انسان در فلسفه یاسپرس، تهران: آذرخش، 1375.
20
- ـــــــــــــ ، سیمای انسان کامل از دیدگاه مکاتب، تهران: انتشارات دانشگاه علامه طباطبایی، 1376.
21
ORIGINAL_ARTICLE
بررسی و تحلیل «جسمانیت نفس» از دیدگاه صدرالمتألهین
تعبیر «جسمانیت نفس» در آثار صدرالمتألهین براساس دو نظریه متفاوت از وی قابل تفسیر است: نظریه اول، حدوث جسمانی نفس است که براساس آن، نفس در مراحل ابتدایی وجود خود امری منطبع و حال در ماده است و نظریه دوم، ذاتی بودن «اضافه نفسیت» است که طبق آن، نفس دارای کون تعلقی بوده و در نتیجه از لحاظ وجودی وابسته به ماده است. ملاصدرا گاهی برمبنای نظریه اول و گاهی برمبنای نظریه دوم واژههای مادی و جسمانی را بر نفس اطلاق میکند. بهنظر میرسد بدون تبیین و تفکیک این دو نظریه نمیتوان به مفهوم روشنی از اطلاقات واژههای مادیت و جسمانیت نفس در کلام ملاصدرا رسید. افزون بر این، با تفکیک این دو نظریه میتوان به دو تفسیر متفاوت از نظریه حدوث جسمانی و بقای روحانی نفس نیز دست یافت که بهنظر میرسد هردو مورد تأکید ملاصدرا بوده است.
https://raj.smc.ac.ir/article_2287_14a634b9714c6b21f18b4780114425d4.pdf
2013-04-01
99
115
حرکت جوهری نفس
مادیت نفس
حدوث جسمانی نفس
کون تعلقی نفس
نفسیت نفس
محمود
شکری
1
دانش آموخته حوزه علمیه و کارشناس ارشد فلسفه دانشگاه باقرالعلوم(ع)
LEAD_AUTHOR
یارعلی
کرد فیروزجایی
2
استادیار فلسفه دانشگاه باقرالعلوم(ع)
AUTHOR
- ابن سینا، الشفا، قم: منشورات مکتبة آیةالله العظمی المرعشی نجفی، 1404ق.
1
- ــــــ ، المبدأ و المعاد، تهران: مؤسسه مطالعات اسلامی، 1363.
2
- ــــــ ، مجموعه رسائل، تصحیح و توضیحات سید محمود طاهری، بیجا: قمایت اشراق، 1388.
3
- ــــــ ، النجاة، چ2، تهران: انتشارات دانشگاه تهران، 1379.
4
- افلاطون، دوره کامل آثار افلاطون، ج1و4، ترجمه محمدحسن لطفی، چ2، تهران: خوارزمی، 1367.
5
- جوادی آملی، عبدالله، شرح حکمت متعالیه، قم: اسراء، 1376.
6
- الشیرازی، محمد بن ابراهیم، الحکمة المتعالیه فی الاسفار العقلیة الاربعة، بیروت: دار الاحیاء التراث العربی، 1999م.
7
- ــــــــــــــــــــــــــ ، الشواهد الربوبیة، چ3، قم: انتشارات دفتر تبلیغات حوزه علمیه قم، 1382.
8
- ــــــــــــــــــــــــــ ، المبدأ و المعاد، چ3، قم: انتشارات دفتر تبلیغات حوزه علمیه قم، 1380.
9
- ــــــــــــــــــــــــــ ، تعلیقه بر حکمةالاشراق، قم: بیدار، 1315ق.
10
- ــــــــــــــــــــــــــ ، رسالة فی الحدوث، تهران: بنیاد حکمت اسلامی صدرا، 1378.
11
- ــــــــــــــــــــــــــ ، مجموعة الرسائل التسعه، تصحیح و تحقیق حامد ناجی اصفهانی، تهران: حکمت، 1375.
12
- ــــــــــــــــــــــــــ ، مفاتیح الغیب، تهران: مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی، 1363.
13
- عبودیت، عبدالرسول، خطوط کلی حکمت متعالیه، تهران: سمت، 1389.
14
- قطب الدین شیرازی، شرح حکمةالاشراق، قم: بیدار، 1315ق.
15
- مصباح یزدی، محمدتقی، شرح جلد هشتم الاسفار الاربعة، قم: مؤسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی، 1380.
16
ORIGINAL_ARTICLE
هویت شناسی نماز در مثنوی معنوی
نماز، زیباترین جلوه پرستش است که در قالب فرامینی از سوی حضرت حق و توسط پیامآور او به بشریت ارزانی شده است. در اهمیت آن همین بس که در روایات، عِدل اسلام شمرده شده و تارکان آن در زبان قرآن، سالکان دوزخاند. از نظر مولوی نماز صرف یک عمل نیست؛ بلکه راهی است که آدمی را به حضرت حق و عالم قدس واصل میکند. نماز واقعی مقدماتی دارد که نمازگزار باید در جنبههای ظاهری و باطنی آن را رعایت نماید. نماز حقیقتی ذومراتب است؛ لذا نماز عوام با نماز عشاق متفاوت است. حقیقت نماز، نجوای با حضرت حق است که شروع آن همراه با علم، قیام آن همراه با حیا، ادای آن با تعظیم، خروج از آن با خوف، و نهایت آن اعراض از ماسویالله و استغراق در بحر شهود معبود است. وقوف نمازگزار مقابل خداوند تمثیلی از حضور انسان نزد حضرت حق در قیامت است و هریک از آداب و حرکات نمازگزار، نشانهای از گفتگوی او با خداوند در قیامت کبراست.
https://raj.smc.ac.ir/article_2288_06ddc50c24777a9dab1648769c190ed4.pdf
2013-04-01
117
140
نماز
طهارت
نماز عشاق
حضور قلب
مولوی
مجید
صادقی حسن آبادی
1
استادیار گروه فلسفه دانشگاه اصفهان
AUTHOR
هاجر
نیلی احمدآبادی
2
کارشناس ارشد فلسفه دانشگاه اصفهان
LEAD_AUTHOR
- قرآن کریم.
1
- نهج الفصاحه، ترجمه ابوالقاسم پاینده، چ19، بیجا: سازمان انتشارات جاویدان، 1364.
2
- ابنابیالحدید معتزلی، شرح نهجالبلاغه، چ2، قم: انتشارات کتابخانه آیةالله مرعشی نجفی، 1404ق.
3
- انقروی، اسماعیل، شرح کبیر انقروی بر مثنوی معنوی، ترجمه عصمت ستارزاده، چ2، بیجا: زرین، 1374.
4
- جعفری، محمدتقی، تفسیر و نقد و تحلیل مثنوی جلالالدین محمد بلخی، ج5و7و14، چ9، بیجا: انتشارات اسلامی، 1362.
5
- حر عاملی، محمد بن حسن، وسائل الشیعه، ج5و7، قم: مؤسسه آلالبیت لاحیاء التراث، 1409ق.
6
- زمانی، کریم، شرح جامع مثنوی معنوی، تهران: اطلاعات، 1373.
7
- السجستانی، سلیمان بن الاشعت، سنن ابیداود، ج2، بیروت: دارالفکر، 1410ق.
8
- الطبرانی، سلیمان بن احمد بن ایوب اللخمی، المعجم الکبیر، ج6، چ2، القاهره: مکتبة ابنقیمیه، بیتا.
9
- عبدالباقی، محمد فؤاد، معجم المفهرس لالفاظ الحدیث النبوی، ج4و7، برلین: بینا، 1962م.
10
- علوی، عبدالرضا، فرهنگ مثنوی، بیجا: انتشارات ما، 1375.
11
- غزالی، محمد بن محمد، احیاء علوم الدین، ج1و2، بیروت: دار احیاء التراث العربی، بیتا.
12
- کاشفی، حسین، لب لباب مثنوی، چ1، بیجا: اساطیر، 1375.
13
- المتقی الهندی، علی بن حسام، کنز العمال فی سنن الاقوال و الافعال، ج7، بیروت: مؤسسة الرسالة، بیتا.
14
- مولوی، جلالالدین محمد، فیه ما فیه، تصحیح بدیعالزمان فروزانفر، چ4، تهران: امیرکبیر، 1360.
15
- ـــــــــــــــــــــــــ ، مثنوی معنوی، هلاند: بینا، 1925م.
16
ORIGINAL_ARTICLE
مفهوم شناسی واژه عدالت در فقه امامیه
فقهای امامیه درباره مفهوم عدالت آرای گوناگونی ارائه دادهاند. بهطورکلی اختلاف آنها دراینباره در سه حوزه اساسی قابل طرح است: 1. فقهایی چون شیخ انصاری و امام خمینی، مفهوم عدالت را از قبیل ملکه دانستهاند؛ در مقابل، فقهایی مانند وحید بهبهانی و مرحوم خویی، ملکه بودن عدالت را نپذیرفته و اشکالات فراوانی بر آن وارد نمودهاند؛ 2. مشهور فقها، گناهان صغیره را در صورت عدم اصرار مضر عدالت نمیدانند؛ اما در مقابل، برخی از فقها همانند شیخ عبدالکریم حائری و مرحوم خویی، صغائر را بهطور مطلق منافی عدالت دانستهاند؛ 3. مشهور فقهای متأخر مروت را در مفهوم عدالت شرط نمودهاند؛ در مقابل، فقهایی مانند صاحب جواهر و امام خمینی مروت را در عدالت شرط نمیدانند.
در این نوشتار با بررسی دلایل مسئله از آیات، روایات و اصول و بازخوانی کلمات فقها، اثبات شده است که اولاً مفهوم عدالت از قبیل ملکه است؛ ثانیاً ارتکاب صغائر به عدالت لطمهای نمیزند؛ ثالثاً مروت در عدالت شرط نمیباشد.
https://raj.smc.ac.ir/article_2289_d06cece424bbab84055d457f99854e04.pdf
2013-04-01
141
170
مفهوم عدالت
عدالت و ملکه
عدالت و صغائر
عدالت و مروت
زین العابدین
نجفی
1
استادیار فقه و مبانی حقوق مجتمع آموزش عالی شهید محلاتی
LEAD_AUTHOR
- قرآن کریم.
1
- نهجالبلاغه، ترجمه و شرح سید علینقی فیضالاسلام، بیجا: زرین، بیتا.
2
- ابنادریس حلی، محمد بن منصور، السرائر الحاوی لتحریر الفتاوی، چ2، قم: مؤسسه نشر اسلامی، بیتا.
3
- ابنبراج، قاضی عبدالعزیز، المهذب، قم: مؤسسة النشر الإسلامی، 1406ق.
4
- ابنحمزه، محمد بن علی، الوسیلة الی نیل الفضیلة، قم: مکتبة آیةالله المرعشی النجفی، 1408ق.
5
- ابنفارس، احمد، معجم مقاییس اللغة، قم: مکتب الاعلام الاسلامی، 1404ق.
6
- ابنمنظور، جمالالدین محمد بن مکرم، لسان العرب، بیروت: دار الکتب العلمیة، بیتا.
7
- امام خمینی، سید روحالله موسوی، تحریرالوسیله، قم: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، 1379.
8
- ــــــــــــــــــــــــــ ، کتاب البیع، چ5، قم: مؤسسة النشر الاسلامی، 1415ق.
9
- انصاری، شیخ مرتضی، کتاب المکاسب، چ3، قم: دهاقانی، 1374.
10
- تجلیل تبریزی، ابوطالب، معجم الثقات، قم: مؤسسه نشر اسلامی، 1363.
11
- تفتازانی، سعدالدین، شرح المختصر، چ2، قم: علامه، 1368.
12
- جوهری، اسماعیل بن حماد، الصحاح، بیروت: دار احیاء التراث العربی، 1419ق.
13
- حر عاملی، محمد بن حسن، وسائل الشیعة و مستدرکها، قم: مؤسسة النشر الاسلامی، 1432ق.
14
- حسینی عاملی، سید محمدجواد، مفتاح الکرامه، قم: مؤسسة النشر الاسلامی، 1422ق.
15
- حلی، جعفر بن حسن، شرائع الإسلام، قم: دارالهدی، بیتا.
16
- حلی، حسن بن یوسف، قواعد الأحکام، قم: مؤسسه نشر اسلامی، 1418ق.
17
- ــــــــــــــــــــــ ، مختلف الشیعه، قم: مکتب الإعلام الإسلامی، 1375.
18
- خوری شرتونی، سعید، اقرب الموارد، چ2، تهران: دارالأسوه، 1385.
19
- دسوقی، محمد بن محمد عرفه، حاشیةالدسوقی، اصفهان: مکتبة الشفیعی، بیتا.
20
- راغب اصفهانی، حسین بن محمد، مفردات الفاظ القرآن، چ2، بیجا: کتابفروشی مرتضوی، 1362.
21
- سبزواری، سید عبدالأعلی موسوی، مهذّب الاحکام، قم: دارالتفسیر، 1388.
22
- صدوق، محمد بن علی بن حسین، من لایحضره الفقیه، چ2، قم: مؤسسة النشر الاسلامی، 1404ق.
23
- طباطبایی، سید محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، چ2، قم: مؤسسه مطبوعاتی اسماعیلیان، 1392ق.
24
- طباطبایی حکیم، محسن، مستمسک العروة، قم: مکتبة آیةالله المرعشی النجفی، 1404ق.
25
- طباطبایی یزدی، سید محمدکاظم، العروة الوثقی، چ2، قم: مؤسسة النشرالاسلامی، 1424ق.
26
- طریحی، فخرالدین، مجمع البحرین، چ2، تهران: کتابفروشی مرتضوی، 1365.
27
- طوسی، محمد بن حسن، التبیان فی تفسیر القرآن، بیروت: انتشارات الأمیره، 1413ق.
28
- ــــــــــــــــــــــ ، المبسوط فی فقه الأمامیه، بیجا: المکتبة المرتضویه، بیتا.
29
- ــــــــــــــــــــــ ، کتاب الخلاف، قم: مؤسسة النشر الإسلامی، 1417ق.
30
- ــــــــــــــــــــــ ، النهایة و نکتها، چ2، قم: مؤسسة النشر الإسلامی، 1417ق.
31
- عاملی، زینالدین بن علی، الروضة البهیة فی شرح اللعمة الدمشقیة، چ4، قم: دارالتفسیر، 1382.
32
- ــــــــــــــــــــ ، مسالک الأفهام، چ3، قم: مؤسسة المعارف الاسلامیه، 1425ق.
33
- فاضل لنکرانی، شیخ محمد، تفصیل الشریعة فی شرح تحریر الوسیلة، چ4، قم: مرکز فقه الأئمة الأطهار، 1424ق.
34
- فاضل هندی، محمد بن حسن اصفهانی، کشف اللثام، چ2، قم: مؤسسة النشر الاسلامی، 1422ق.
35
- فراهیدی، خلیل بن احمد، کتاب العین، چ2، قم: اسوه، 1425ق.
36
- فیض کاشانی، محمدمحسن، تفسیر الصافی، مشهد: دارالمرتضی، بیتا.
37
- ــــــــــــــــــــــــــ ، مفاتیح الشرائع، قم: نشر مجمع الذخائر الإسلامیه، 1401ق.
38
- فیومی، احمد بن محمد، المصباح المنیر، قم: دارالهجرة، 1405ق.
39
- کرکی، علی بن حسین، جامع المقاصد، چ2، قم: مؤسسه آلالبیت، 1415ق.
40
- مألوف، لوئیس، المنجد، بیروت: دارالمشرق، بیتا.
41
- مجلسی، محمدباقر، بحارالأنوار، چ4، تهران: انتشارات اسلامیه، 1385.
42
- محقق اردبیلی، احمد، مجمع الفائدة و البرهان، چ3، بیجا: مؤسسة النشر الإسلامی، 1418ق.
43
- محقق سبزواری، محمدباقر، کفایة الفقه، قم: مؤسسة النشر الإسلامی، 1423ق.
44
- مطهری، مرتضی، عدل الهی، چ3، تهران: انتشارات اسلامی، 1353.
45
- مفید، محمد بن نعمان، المقنعه، چ2، قم: مؤسسة النشر الاسلامی، 1410ق.
46
- موسوی خویی، سید ابوالقاسم، التنقیح فی شرح العروة الوثقی، تقریر میرزاعلی غروی تبریزی، چ2، قم: مؤسسه آلالبیت، بیتا.
47
- موسوی عاملی، سید محمد، مدارک الاحکام، قم: مؤسسه آلالبیت، 1410ق.
48
- نجفی، محمدحسن، جواهرالکلام، چ2، قم: مؤسسة النشر الإسلامی، 1429ق.
49
- نراقی، محمدمهدی، جامع السعادات، ج1، قم: مؤسسه مطبوعاتی اسماعیلیان، بیتا.
50