مجتمع آموزش عالی شهید محلاتی (ره)
انسان پژوهی دینی
2251-6024
2717-2732
15
40
2019
03
13
پیامدهای معنایافتن زندگی به شیوه مد نظر علامه طباطبایی
5
26
FA
مسعود
میرزایی فیروزی
دانشجوی دکتری مدرسی معارف اسلامی، دانشگاه تهران
mirzaei.f@ut.ac.ir
مینو
حجت
استادیار گروه فلسفه، دانشگاه شهید بهشتی
minoo.hojjat@gmail.com
زهرا (میترا)
پورسینا
دانشیار گروه فلسفه، دانشگاه شهید بهشتی
zhpoursina@gmail.com
10.22034/ra.2019.74434.2055
یکی از مسائلی که امروزه، محل توجه جدیِ فیلسوفانی است که بر اقتضائات «زندگی خوب» متمرکزند، این است که یک باور، فارغ از مطابقت آن با واقع، چه تأثیری بر زندگیِ شخصِ صاحب باور دارد. این نکته خصوصاً در مورد باورهایی که احراز صدق و کذب آنها چندان آسان نمینماید اهمیت بسزا یافته است. این مقاله صرفاً از این منظر به مسئلهی معنایافتن زندگی نگاه میکند. اگر برای زندگی معنایی قائل باشیم،بنا بر مجموعه عواملی که آنها را معنابخش زندگی میدانیم، پیامدهای معناداری نیز متفاوت خواهد بود. این مقاله تأثیر معنایافتن زندگی به شیوهی مورد نظر علامه، یعنی از طریق ارتباط خاصی با خدا، را بررسی میکند و امکان مقایسهی آن را با نظریات دیگر فراهم میآورد. ارتباط مذکور با دیدی نسبت به جهان و انسان همراه است که،با پاسخ دادن به سؤالات مهم زندگیِ انسان، و تفسیر درد و رنجها به منزلهی زمینهی تکامل، و مرگ به عنوان دریچهای به روی زندگی جاودانه، برخورد مسئولانه و مجدانهی انسان را با زندگی لازم میدارد؛ با این تفسیر، که مستلزم محزون نشدن از امورِ از دست رفته و مسرور نشدن از امورِ به دست آمده است،امکان آرامش و رضایت خاطر فراهم میآید. عشق نیز در این نوع زندگی جایگاه ویژهای مییابد.
پیامدهای معنایافتن زندگی,رهایی از حیرت,جدیت,آرامش,عاشقانهبودن,سرور,طباطبایی
https://raj.smc.ac.ir/article_34738.html
https://raj.smc.ac.ir/article_34738_b0347a824ff1c66448a31a2d612a09af.pdf
مجتمع آموزش عالی شهید محلاتی (ره)
انسان پژوهی دینی
2251-6024
2717-2732
15
40
2019
03
13
هستیشناسی انسان از منظری دینی: بررسی دیدگاه فخر رازی
27
38
FA
کیهان
سلطانیان
دانشجوی دکتری فلسفه دین، دانشگاه پیام نور
kihan_234@yahoo.com
رضا
اکبری
0000-0002-5231-7849
استاد فلسفه و کلام اسلامی، دانشگاه امام صادق(ع)
r.akbari@isu.ac.ir
محمد حسین
مهدوی نژاد
دانشیار فلسفه و کلام اسلامی، دانشگاه پیام نور
h_mahdavinejad@yahoo.com
علیرضا
پارسا
دانشیار فلسفه و کلام اسلامی، دانشگاه پیام نور
azhdar@pnu.ac.ir
10.22034/ra.2019.48817.1791
فخر رازی با تحلیل آیات قرآن، دیدگاهی دینی درباره هستیشناسی انسان عرضه کرده است. برخی از احکام هستیشناختی در دیدگاه وی چنین است: انسان اشرف مخلوقات زمینی است؛ انسان حقیقی نفس غیرمادی است که دارای تغییرات تدریجی در صفات است؛ نفس انسان در بدو تولد دارای تمایلات و ملکات خدادادی است که میتواند به فعلیت صفات خوب یا بد منجر شود؛ حیات انسان دارای سه مرحله قبل و بعد از تولد و پس از مرگ است؛ انسان در دنیا دارای روابط چهارگانه با خدا، خویش، دیگران و طبیعت است که در میان این روابط، باید رابطه با خدا رابطه حاکم باشد؛ توجه به سه مرحله خلقت با هدف توجهدادن انسان به مبدأ و معاد بوده است. این مقاله با هدف جمعبندی دیدگاه فخر رازی درباره ویژگیهای انسانشناختی انسان از نظر دین، و با روش توصیفیتحلیلی نوشته شده است.
"فخر رازی","انسانشناسی","هستی شناسی انسان","روابط انسان"
https://raj.smc.ac.ir/article_34736.html
https://raj.smc.ac.ir/article_34736_4f0b3adfa53a8847ceff9848ecc3e32f.pdf
مجتمع آموزش عالی شهید محلاتی (ره)
انسان پژوهی دینی
2251-6024
2717-2732
15
40
2019
02
20
تمایز فناوری مدرن از فناوری پیشامدرن: رویکردی انسانشناختی
39
63
FA
مرتضی
طباطبایی
دانشآموخته دکتری فلسفه دانشگاه اصفهان
morteza.taba64@gmail.com
غلامحسین
توکلی
دانشیار گروه فلسفه، دانشگاه اصفهان
tavacoly@@yahoo.com
10.22034/ra.2019.66846.1984
با توجه به ابهام فراوان صفت «مدرن» در ترکیب فناوری مدرن، در این مقاله، پس از معرفی و نقد رویکرد غالب در میان اندیشمندان و منتقدان فناوری، که رویکردی مطلقانگار است و فناوری مدرن را دارای ماهیتی ثابت و مشخص میداند، رویکردی دیگر معرفی میشود که «مدرن» را در معنای نسبی و کاربردی آن در نظر میگیرد و نسبت به رویکرد مطلقانگار مزایایی همچون بیطرفی، دقت و کارآمدی دارد. ملاکهای سهگانه معرفیشده در این رویکرد برای مدرنبودن فناوری، همگی با مبنایی انسانشناختی اخذ و اقتباس شدهاند و نشان میدهند که فناوری مدرن، «برای» انسان و «نزد» او، حاوی چه تغییرات و تحولاتی است. این تمایزها میتواند به علمای اخلاق، روانشناسان، جامعهشناسان و انسانشناسان برای درک و تفسیر بهتر رفتار انسان مدرن کمک کند و آنها را برای مطرحکردن دستورالعملهای بهتر به منظور اصلاح وضعیت بغرنج انسان کنونی یاری دهد.
فناوری مدرن,فناوری پیشامدرن,تمایز انسانشناختی,رویکرد مطلقانگار,رویکرد نسبیگرا
https://raj.smc.ac.ir/article_34641.html
https://raj.smc.ac.ir/article_34641_3f2d3c47df21b4c919c6efec21606991.pdf
مجتمع آموزش عالی شهید محلاتی (ره)
انسان پژوهی دینی
2251-6024
2717-2732
15
40
2019
02
20
اولویت اراده و آثار آن در اندیشه شوپنهاور با تأملی در فلسفه ابنسینا
65
78
FA
سیمین
اسفندیاری
استادیار فلسفه دانشگاه رازی، کرمانشاه
si.esfandiari@razi.ac.ir
10.22034/ra.2019.62988.1945
شوپنهاور، فیلسوف قرن نوزدهمی آلمان، این جهان پدیدار را از لحاظ ماهیت درونیاش اراده دانسته که خود عامل تنازع در جهان مادی است؛ لذا رنج، یکی از نتایج خواست و اراده است. در میان فلاسفه اسلامی، ابنسینا با تأکید بر مسئله علم الاهی و اینکه لازمه جهان مادی عدم انفکاک شرور از آن است و با توجه به حکمت و غایتمندی افعال الاهی، وجود نظامی بهتر از نظام کنونی را ناممکن دانسته است. در این مقاله ضمن تبیین اندیشه شوپنهاور مبنی بر اولویت تعلقات و خواست مربوط به این جهان، به آثار و پیامدهای آن، از جمله رنج و شر، و راهکارِ رهایی از آن، و نیز تبیین چنین آثاری در اندیشه فلاسفه اسلامی چون ابنسینا پرداخته شده است.
اولویت اراده,رنج و شرور,شوپنهاور,ابنسینا
https://raj.smc.ac.ir/article_34636.html
https://raj.smc.ac.ir/article_34636_ff7a87889013b06905c2db3b1fcc628b.pdf
مجتمع آموزش عالی شهید محلاتی (ره)
انسان پژوهی دینی
2251-6024
2717-2732
15
40
2019
02
20
فرضیه تکامل و انسان متعالی
79
99
FA
محمدتقی
سهرابی فر
استادیار گروه کلام اسلامی، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی
misif80@yahoo.com
10.22034/ra.2019.62377.1936
دانش زیستشناسی به واسطه فرضیه تکامل بیشترین تأثیرگذاری را در معارف بشری، اعم از دینی و غیردینی، داشته است. لامارکیسم، داروینیسم، نئوداروینیسم و باورمندان به تکامل ژنتیک همچون داوکینز، نقاط عطف و سیر تکاملیِ این فرضیه را نشان میدهند. لامارکیسم را خودِ زیستشناسان منسوخ کردند اما عوامل گوناگون علمی و غیرعلمی سبب شد داروینیسم علیرغم مخالفتِ برخی زیستشناسان و علیرغم کاستیهایش به حیات خود در جوامع علمی ادامه دهد. ابهامِ این فرضیه درباره آغاز حیات و حوالهدادنِ برخی تغییرات به تصادف و عرضه الگوی رفتاریِ توحشی بر اساسِ قانون تنازع بقا و نقضِ این قانون حتی در میان حیوانات، از جمله نقایصِ این فرضیه است. امروزه با پیشرفتهای در خور توجه در دانش ژنتیک، همان باور تکاملی را افرادی مانندِ داوکینز در قالبِ تغییرات و جهشهای ژنتیکی مطرح میکنند. مقاله حاضر ضمن نقدِ کلی و نیز نقدِ شمول فرضیه بر انسان، نسبتِ این فرضیه با ساحتِ متعالیِ انسان را میسنجد و نشان میدهد این فرضیه با فرض صحت، منافاتی با ساحت متعالی انسان ندارد.
لامارکیسم,داروینیسم,ژنتیک,تعالیِ انسان
https://raj.smc.ac.ir/article_34634.html
https://raj.smc.ac.ir/article_34634_c9d08aeb05f5ebb5499f719272da260d.pdf
مجتمع آموزش عالی شهید محلاتی (ره)
انسان پژوهی دینی
2251-6024
2717-2732
15
40
2019
02
20
بررسی آرای فقهای شیعه در باب مشروعیت شبیه سازی انسان و تطبیق با اسناد بین المللی
101
122
FA
امین
امیرحسینی
دانشجوی دکتری حقوق خصوصی دانشگاه شهید بهشتی
amin123321@chmail.ir
حجت
مبین
ستادیار گروه حقوق خصوصی و اسلامی، دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه شیراز
hojjat.mobayen@gmail.com
10.22034/ra.2019.62636.1942
یکی از مسایلی که امروزه بسیار مورد فحص و بررسی قرار گرفته و اختلاف نظرات جدی در آن مشاهده میگردد، موضوع شبیهسازی (درمانی، تولید مثلی) انسان است که در این باب نظرات متفاوت و مغایری میان فقها یافت میگردد. بررسی آراء و ادله فقها بیانگر آن است که حکم به جواز مطلق شبیهسازی مولد، با مبانی اصولی فقه امامیه سازگارتر بوده که میتوان به ادلهای نظیر جواز مطلق و استناد به اصاله الاباحه توجه نمود؛ اما نباید از نظر دور داشت که شبیهسازی مولد دارای اشکال مختلفی است که به تناسب اخذ هسته سلولی جنسی از آن نهی شده است. آنچه مورد اتفاق است، جواز مطلق شبیهسازی در دوران زوجیت است. بررسی اسناد بین المللی نیز نشان میدهد با اندکی توجه در اعمال غرض مقنن مبنی بر حفظ حقوق اولیه تمامی انسانها و عدم ترجیح هیچ کس بر دیگری، میتوان اسناد بین المللی را در جهت جواز شبیهسازی تفسیر نمود و در موارد معدودی که این اسناد آن را ناقض حقوق بشر میدانند و در صورت برطرف شدن اشکالات حقوق بشری مانعی برای پذیرش آن وجود نخواهد داشت. تحقیق اخیر با روش توصیفی- تحلیلی نشان میدهد که در بین آرای فقها جواز مطلق شبیهسازی مولد، ارجح است و پذیرش این نظریه در اسناد بینالمللی نیز با رفع شبهه نقض حقوق بشر، دور از ذهن نمینماید.
شبیهسازی,مشروعیت,درمان و تولید مثل,حقوق بشر,فقه شیعه
https://raj.smc.ac.ir/article_34635.html
https://raj.smc.ac.ir/article_34635_8ba1a7ca83e834d5e157df19316e2835.pdf
مجتمع آموزش عالی شهید محلاتی (ره)
انسان پژوهی دینی
2251-6024
2717-2732
15
40
2019
02
20
فیزیکالیسم ناتقلیلگرا؛ بررسی و نقد دیدگاه ننسی مورفی
123
144
FA
حامد
ساجدی
دانشجوی دکتری فلسفه و کلام اسلامی، دانشگاه تهران
h.sajedi2@gmail.com
ابوالفضل
ساجدی
استاد گروه کلام و فلسفه دین، مؤسسه آموزشیپژوهشی امام خمینی
ab.sajedi.1395@gmail.com
10.22034/ra.2019.64752.1970
دوگانگی یا یگانگی نفس و بدن از موضوعات مهم و بحثبرانگیز میان فلاسفه و روانشناسان است. فیزیکالیسم از رویکردهایی است که نفس را از نظر جوهری و وجودی قابل تقلیل به بدن میپندارد. با این حال، فیزیکالیسم ناتقلیلگرا، صفات و استعدادهای نفس را تقلیلناپذیر به صفات اجزای بدن میشمرد. در نقطه مقابل، دوگانهانگاری جوهری، نهتنها صفات منسوب به نفس، بلکه موصوف به این صفات، یعنی خود نفس، را نیز تقلیلناپذیر به بدن میداند. مورفی جانب فیزیکالیسم ناتقلیلگرا را تقویت میکند. وی تبیینهای برخاسته از علوم تجربی جدید، بهویژه عصبشناسی را نقطه اتکایی قوی برای این رویکرد میشمرد و نیازی به پذیرش جوهری فرامادی نمیبیند و استدلالهای آنها را به دلیل اتکا بر شهود ناتمام میداند. وی «علیت از بالا» و نگاه کلگرایانه به جنبه مادی آدمی را برای فهم حقیقت انسان ضروری میداند. این مقاله دوگانهانگاری و فیزیکالیسم ناتقلیلگرا را مقایسه و میان آنها داوری میکند. دادههای علوم تجربی با خوانش صحیح از دوگانهانگاری کاملاً سازگار است. بدون اتکا بر شهود نمیتوان در عرصه خودشناسی و انسانشناسی وارد شد. میتوان دوگانهانگاری را با استدلالی فلسفی پایهریزی کرد که بر گزارههای شهودی همهفهم و انکارناپذیر مبتنی باشد. علیت از بالا نیز اگر بهخوبی تبیین شود، دوگانهانگاری را نشان میدهد.
فیزیکالیسم,دوگانهانگاری,ناتقلیلگرایی,علیت از بالا,نفس مجرد
https://raj.smc.ac.ir/article_34638.html
https://raj.smc.ac.ir/article_34638_8052564f6192e9663145133485bc0f43.pdf
مجتمع آموزش عالی شهید محلاتی (ره)
انسان پژوهی دینی
2251-6024
2717-2732
15
40
2019
02
20
موانع عمل در فرآیند استکمال انسان از دیدگاه ملاصدرا
145
162
FA
فروغ السادات
رحیم پور
دانشیار گروه فلسفه، دانشگاه اصفهان
fr.rahimpoor@gmail.com
صادق
خوشخو
استادیار گروه معارف اسلامی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد مسجد سلیمان، مسجد سلیمان، ایران
sadeq.khoshkhoo@gmail.com
فرزانه سادات
هاشمی
دانشآموخته کارشناسی ارشد فلسفه اسلامی دانشگاه اصفهان
f.hashemi2013@yahoo.com
10.22034/ra.2019.65026.1967
استکمال انسان از دیدگاه فلاسفه امری پذیرفتهشده است. نفس انسان دارای دو ساحت عالی و سافل است. انسان با دو ابزار علم و عمل میتواند در جهت عالی نفس سیر کرده، مراحل استکمال را طی کند یا از کمال فاصله بگیرد و جهت سافل وجودش را تقویت کند. نوشتار حاضر موانعی را بررسی میکند که بر سر راه عمل استکمالبخش قرار میگیرند و سیر انسان در مسیر سعادت و غایت حقیقی را، که همان قرب خدا و مقام خلیفةاللهی است، با مشکل مواجه میکنند. بررسی موانع عمل از آن روی مهم است که شناخت آنها انسان را یاری میکند تا ضمن دوری از آنها به سمت عواملی سوق یابد که در استکمال وی مؤثرند. در این مقاله، پس از استقصاء و دستیافتن به این موانع در آثار ملاصدرا، همچون حب دنیا، شیطان و اولیایش، تقلید، جهل و عقاید باطل، بیایمانی، ضعف ایمان و ... ، به تحلیل این موانع و نحوه تأثیرگذاری آنها بر استکمال انسان پرداخته شده است.
ملاصدرا,نفس,عمل,استکمال,موانع
https://raj.smc.ac.ir/article_34639.html
https://raj.smc.ac.ir/article_34639_011504642f0181f8cf9d47afb88896ea.pdf
مجتمع آموزش عالی شهید محلاتی (ره)
انسان پژوهی دینی
2251-6024
2717-2732
15
40
2019
03
13
نقش انسان در هندسه آخرالزمانی یهود با تأکید بر عرفان یهودی
163
184
FA
محمد
بهزاد
دانشآموخته دکتری ادیان و عرفان، دانشگاه ادیان و مذاهب قم
mbk60@chmail.ir
احمد
عزیزخانی
استادیار گروه معارف اسلامی، دانشگاه اصفهان
ahmadazizkhani212@gmail.com
10.22034/ra.2019.68133.1993
روایت عرفانی از موضوع آخرالزمان در آیین یهود بر عهده «قباله» یا «کابالا» است که با تلقی خاصی از بنای خلقت و شکلگیری عوالم و نقش شرور در بیتوازنی آن، مغلولبودن دستان خداوندی در اصلاح نظام آن را القا میکند و با ترسیم کیفیت وحدت وجود در سهگانه ظهور، یعنی معبد (تجلیگاه نور)، قوم برگزیده (شرارههای نور)و ماشیح (جلوه نور)، نقشی بیبدیل برای انسان در قوس نزولی و سپس صعودی آفرینش در نظر میگیرد. پیوند این سه نور، زمینهساز رجوع نورِ هبوطکرده خدا به خود خدا است و این معنای واقعی ظهور و اصلاح انسانها در آخرالزمان از منظر کابالیسم است. این روایت همان ترجمان آیه 64 سوره مائده است که در آن به دیدگاه یهود درباره بستهبودن دست خداوند اشاره شده است. مقاله پیش رو با رویکردی انتقادی، ضمن واکاوی مسئله آخرالزمان در دین یهود و نقش انساندر آن، به مسئله مغلولبودن دست خداوندی در این دین خواهد پرداخت.
عرفان یهود,کابالا,آخرالزمان,ارض موعود,قوم برگزیده
https://raj.smc.ac.ir/article_34739.html
https://raj.smc.ac.ir/article_34739_11a05ef9bc4b63c3c1c4ecc317280799.pdf
مجتمع آموزش عالی شهید محلاتی (ره)
انسان پژوهی دینی
2251-6024
2717-2732
15
40
2019
02
20
رویکرد انتقادی به نگاه اندیشمندان اسلامی درباره معراج
185
209
FA
علیرضا
میرزایی
استادیار گروه الاهیات، مجتمع آموزش عالی شهید محلاتی
mohajerhazin2@gmail.com
10.22034/ra.2019.82980.2135
اعتقاد به معراج نبی مکرم اسلام از امور محل وفاق در بین مسلمانان است و اصل آن ریشه قرآنی دارد. در آن شب اسرارآمیز پیامبر با اراده الاهی در عوالم هستی سیر کرد و حقایقی از عالم برین، و درجات بهشتی و درکات جهنمی تعدادی از افراد امتش را ملاحظه کرد و پس از دیدار با تعدادی از انبیای سلف از سفر بازگشت. واگویی حقایق مشاهدهشده با واکنش سلبی و منفی قریش مواجه شد. فصل مشترک تمام اندیشمندان اسلامی در وقوع معراج، ادراکات ویژه پیامبر در آن شب رازآلود است. در توجیه و تفسیر نحوه و کیفیت وقوع معراج بین اندیشمندان اسلامی اختلاف وجود دارد. تعدادی این سفر خاص را جسمانی و تعدادی روحانی میدانند. رویکرد تفسیر روحانی معراج به چند زیرشاخه تقسیم میشود: وقوع در خواب، با فکر و عقل و سیر روحانی در بیداری که مرز مشخصی با حالت خواب و سیر فکری دارد. رویکرد خاص تعدادی از عرفا هرچند قابل اندراج در تفسیر روحانی است ولی به دلیل مهندسی کلام ویژه و استفاده از ادبیات نمادین به عنوان قسم جدایی در این مقاله دستهبندی شده است. هر کدام از تفاسیر پنجگانه وجوه ترجیح و ابهاماتی دارد. در این پژوهش تلاش شد با رویکرد انتقادی، تفسیر برتر معین شود. این به معنای بطلان کامل همه نظرات غیرمختار نیست.
معراج,سیر شبانه,پیامبر,روحانی,جسمانی
https://raj.smc.ac.ir/article_34642.html
https://raj.smc.ac.ir/article_34642_fca884393cc51d8ec085b2b660a17c96.pdf
مجتمع آموزش عالی شهید محلاتی (ره)
انسان پژوهی دینی
2251-6024
2717-2732
15
40
2019
02
20
بررسی ضرورت دین از چشمانداز نظریهپردازی ایدئولوژی در اندیشه اجتماعی
211
236
FA
سعید
حاجی ناصری
استادیار گروه علوم سیاسی، دانشگاه تهران
s.hajnaseri@ut.ac.ir
مرضیه
بقیری
دانشجوی دکتری جامعه شناسی سیاسی، دانشگاه تهران
bogheiry.marzieh@gmail.com
10.22034/ra.2019.66478.1979
در حوزه اندیشه اجتماعی، اندیشمندان بسیاری ایدئولوژی را به عنوان نظام ایدهها یا باورها و عقاید جوامع در رابطه با دین وفرهنگ تحلیل کردهاند. این پژوهش با بررسی برخی نظریات درباره ایدئولوژی به این موضوع میپردازد که تعریف ایدئولوژی تحت تأثیر رویکردهای ساختارگرایانه و کارکردگرایانه در علوم اجتماعی منجر به تعریف کارکردی از دین شده است. تعریفهای کارکردگرایانه به چشم اندازی نظری وابستهاند که در صدد تبیین باورها بر مبنای نقشی کارکردی است. بنابراین، یا دین را مساوی ایدئولوژی گرفتهاند یا هر گونه نظام ارزشی و باورداشتی را که چنین جنبههای کارکردیای دارند در این مقوله جای میدهند. اما برخلاف رویکردهایی که عمدتاً بر کارکردهای دین تأکید دارند، رویکرد فرهنگی نمادین به شیوهای تفسیری و معناگرا بیان میکند که هر جامعهای میتواند الگوهای فرهنگی خاص خود را داشته باشد که ممکن است دینی، علمی یا ایدئولوژیک باشد. رویکردهای معناگرا نیز کاشف از حقایق دین نیستند اما میتوانند با کشف و تفسیر الگوهای فرهنگی به درک عمیقتری از باورهای مذهبی مردم دست یابند.
ایدئولوژی,دین,فرهنگ,باورها,عقاید
https://raj.smc.ac.ir/article_34640.html
https://raj.smc.ac.ir/article_34640_5357df2b048d2357f734f3ba36ae7be4.pdf
مجتمع آموزش عالی شهید محلاتی (ره)
انسان پژوهی دینی
2251-6024
2717-2732
15
40
2019
02
20
تبیین نیاز انسان به وحی بر پایه تحلیل عناوین و اوصاف قرآن در قرآن: بررسی ذکر، حکمت و موعظه
237
260
FA
حسن
رضایی هفتادر
دانشیار گروه علوم قرآن و حدیث، پردیس فارابی دانشگاه تهران
hrezaii@ut.ac.ir
فتح الله
نجارزادگان
استاد گروه علوم قرآن و حدیث، پردیس فارابی دانشگاه تهران
najarzadegan@ut.ac.ir
عبدالغفور
گوک آتابای
دانشجوی دکتری علوم قرآن و حدیث، دانشکده الاهیات، پردیس فارابی دانشگاه تهران
a.atabye@yahoo.com
10.22034/ra.2019.63143.1948
هر کدام از ابعاد فطری، عقلانی، عاطفی و اخلاقی انسان، نیازهایی متناسب با ویژگیهای خوددارند. انسان برای تأمین بخشی از آنها نیازمند وحی است. تحلیل عناوین و اوصاف قرآن، برای شناسایی این نیازها و پیبردن به نحوه تأمین آنها راهگشا است. در این مقاله، عناوین و اوصاف ذکر، حکمت و موعظه انتخاب شدهاند تا ناظر به تأمین نیازهای مخاطب وحی، یعنی انسان، تحلیل شوند. انسان در بعد فطری، به «ذکر» نیاز دارد تا بر عوارضی از قبیل غفلت و نسیان غلبه کند. در بعد عقلانی به «حکمت» نیاز دارد تا معارفی را که به دلیل محدودیتهای ذاتی، قادر به نیل به آنها نیست، حاصل کند. همچنین، در بعد عاطفی و اخلاقی، به موعظه نیاز دارد تا در مواجهه با کششها و هیجاناتی که بر تعقل وی اثرگذار، و در تصمیمگیریهایش دخیلاند، به تعادل برسد.
وحی,عناوین قرآن,اوصاف قرآن,ذکر,حکمت,موعظه
https://raj.smc.ac.ir/article_34637.html
https://raj.smc.ac.ir/article_34637_1592157a191d43dd1556902c66d89246.pdf