TY - JOUR ID - 251208 TI - انحلال یا بقای ذات در تجربه عرفانی ابن عربی JO - انسان پژوهی دینی JA - RA LA - fa SN - 2251-6024 AU - منصوری, عباسعلی AD - استادیار گروه فلسفه دانشگاه رازی Y1 - 2022 PY - 2022 VL - 18 IS - 46 SP - 149 EP - 167 KW - وحدت وجود KW - ابن عربی KW - کثرت و وحدت KW - فنا KW - تجربه عرفانی DO - 10.22034/ra.2022.526927.2638 N2 - بررسی مسأله وحدت وجود از نگاه ابن عربی اهمیت خاص دارد زیرا وی عارفی است که سعی دارد به تجارب عرفانی خود وجه عقلانی دهد. نظریه وحدت وجود با اشکالات و ابهام های عدیده‌ای مواجه است.یکی از این ابهام ها،مساله انحلال یا عدم انحلال ذات سالک است.در عبارات ابن عربی هم شواهدی دال بر پذیرش کثرت و عدم انحلال ذات وجود دارد و هم شواهد دال بر وحدت محض و انحلال ذات. هرچند ابن عربی یکی از مراتب فنا را فنای ذات می داند اما دقت در عبارت وی نشانگر این مطلب است که مراد وی از فنا، انحلال و نیستی کامل ذات سالک نیست.ضمن اینکه به لحاظ مبانی عرفان نظری دست ما برای توجیه و فهم شواهد دال بر انحلال ذات خالی نیست و می توان این شواهد را به یکی از چهار نحو توجیه نمود.به این نحو که تعابیری که دال بر وحدت محض وانحلال ذات انسان و هر نوع کثرت دارند را بیانگر وحدت شهود بدانیم یا این عبارات را ناظر به فنای صفات سالک بدانیم یا اینکه با تحلیل معنای وجود و عدم در اندیشه ابن عربی این شواهد را تبیین کنیم و یا منشا این ناسازگاری را این بدانیم که آنگاه که شیخ کثرت را به صورت مطلق نفی می کند در حالت فنا و مکاشفه بوده و عرفا در حالت فناء از تجربة خویش به نحوی سخن می‌‌گویند که در حالت صحو و بقا همان را به نحو دیگری تعبیر می کنند. UR - https://raj.smc.ac.ir/article_251208.html L1 - https://raj.smc.ac.ir/article_251208_1bc88580032d39218a2e7fcf7b113be7.pdf ER -