TY - JOUR ID - 44885 TI - مقایسه و ارزیابی دیدگاه و ادله مفسّران و حکما درباره کیفیت عذاب مسخ JO - انسان پژوهی دینی JA - RA LA - fa SN - 2251-6024 AU - میراحمدی, عبدالله AU - نقدعلیان, پروانه AD - استادیار گروه علوم قرآن و حدیث، دانشگاه خوارزمی AD - دانش‌پژوه سطح چهار حوزه علمیه Y1 - 2020 PY - 2020 VL - 17 IS - 43 SP - 85 EP - 108 KW - عذاب مسخ KW - مسخ صوری KW - مسخ معنوی KW - تناسخ ملکوتی KW - نوع‌الانواع DO - 10.22034/ra.2020.109824.2356 N2 - عذاب مسخ یکی از سنت‌های مؤاخذه الاهی است که در پی انحرافات اعتقادی و اخلاقی گریبانگیر فرد یا گروهی خاص می‌شود. چنین سنتی در آیات قرآن دو گونه گزارش شده است: مسخ ظاهری که مختص قوم بنی‌اسرائیل بوده و به سبب نافرمانی از امر تحریم صید و به‌کاربردن حیله به آن مبتلا شدند؛ مسخ معنوی که عام است و همه انسان‌ها در معرض ابتلا به آنند. آیات بسیاری با الفاظ متفاوت یادآور گونه دوم از عذاب مسخ است. میان مفسّران فریقین درباره مسخ صوری بنی‌اسرائیل اختلاف‌نظر وجود دارد. این اختلاف سبب پیدایش سه دیدگاه در میان آنها با ادله متفاوت شده است. حکما، به‌ویژه پیروان حکمت صدرایی، نیز ضمن پای‌بندی به ظاهر آیات و روایات، بر اساس نظریه تناسخ ملکوتی و نوع‌الانواع تقریری دقیق‌تر پیش می‌کشند که مسخ ظاهری و باطنی را شامل می‌شود. این دیدگاه‌ها مبتنی بر تبعیت بدن‌ها از نفوس و توجه به نوع متوسط و جنس سافل است. در این پژوهش، به شیوه تحلیل محتوا، دیدگاه‌ها و دلایل مفسّران و حکما درباره کیفیت و انواع عذاب مسخ را بررسی و ارزیابی خواهیم کرد. UR - https://raj.smc.ac.ir/article_44885.html L1 - https://raj.smc.ac.ir/article_44885_505c27aad44d18c23f2e6119daa3bb03.pdf ER -