الهام بخشی نظریه فطرت در نقد دیدگاه عامه درباره کتابت حدیث در عهد رسول اکرم (ص)

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری علوم قرآن و حدیث، دانشکده اصول دین و مربی مجتمع آموزش عالی شهید محلاتی

2 دانشجوی دکتری فلسفه و کلام اسلامی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات تهران و مربی مجتمع آموزش عالی شهید محلاتی

3 دانشجوی دکتری مذاهب کلامی، دانشگاه ادیان و مذاهب اسلامی

چکیده

نظریه فطرت افزون بر مسائل اعتقادی، در حل مسائل دیگر، از جمله مسائل تاریخی نیز می­تواند الهام­بخش باشد. یکی از این­گونه مسائل مسئله اختلاف در چگونگی نگارش حدیث بین علمای اهل سنت و عالمان شیعه است. بیشتر علمای اهل سنت بر مبنای برخی روایات منقول و نیز بعضی ادله عقلی، معتقدند تدوین و نگارش حدیث تا پایان قرن اول هجری انجام نشده است. از طرفی نقدهایی نیز بر پایه استدلال­های عقلی و دلایل نقلی، از طرف اندیشمندان شیعه بر این باور وارد شده است. پژوهش حاضر با روشی تحلیلی سعی دارد ضرورت تدوین و نگارش حدیث در زمان رسول اکرم (ص) را با استفاده از ویژگی­های ذاتی نوع انسان اثبات کند. ویژگی حقیقت­جویی و کمال­طلبی انسان، دلایلی بر ضرورت ارتباط با نبی و به تبع آن، دلایلی بر ضرورت تدوین حدیث هستند؛ اگرچه ویژگی نسیان انسان این ضرورت را دوچندان می­کند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Inspiration Drawing from Human Nature in criticizing Sunni Viewpoint on Hadith Writing during Lifetime of the Prophet (s)

نویسندگان [English]

  • karim abdolmaleki 1
  • mahdi jalalvand 2
  • Salman Qasemnia 3
1 Ph.D. students of Quran and Hadith Sciences – University of Religion Principles
2 Ph.D. student of Islamic Theology and Philosophy – Islamic Azad University, Science and Research branch of Tehran
3 Ph.D. students of Theological Denominations
چکیده [English]

The theory of human nature in addition to its part in the solution of problems in the field of religious beliefs, may be helpful in solution of other problems including historical ones. One disputable problem between Sunnis and Shiites lies in hadith writing. On the one hand, most Sunni scholars, basing their view on narratives and logical arguments, believe that hadith writing had not happened until the end of the first century of Hijrah. On the other hand, there are some criticisms based on logical arguments and transmitted reasons put forth by Shia scholars and thinkers. This study tries to show the vitality of hadith writing during prophetic period with a reliance on human natural feature using an analytical approach. Human’s truth and perfection seeking features and serve as reasons for the urgency of hadith inscription. Human’s oblivion, however, doubles the importance.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Hadith Inscription
  • Perfectionism
  • Truth Seeking
  • Oblivion

مراجع

-                      قرآن کریم.

-                      ابن ابی جمهور احسائی، محمد بن زین­الدّین (1405)، عوالی اللئالی، قم: انتشارات سیدالشهدا، ج4.

-                      ابن الصلاح، تقی­الدین عثمان (بی­تا)، مقدمة ابن صلاح شهرزوری، مدینة: مکتبة العلمیة.

-                      ابن حجر عسقلانی، احمد بن علی (1421/2001)، هدی الساری مقدمة فتح الباری شرح صحیح البخاری، بی­جا: بی­نا.

-                      ابن حنبل، احمد بن محمد (1404)، المسند، مصر: دار المعارف، ج3.

-                      ابن شعبه، حسن بن علی (1404)، تحف العقول، قم: انتشارات جامعه مدرسین.

-                      ابن شهرآشوب مازندرانی، محمد بن علی (1328)، متشابه القرآن و مختلفه، تهران: شرکت سهامی طبع کتاب، ج2.

-                      ابن قتیبة الدینوری، عبد الله بن مسلم (1369)، تأویل مختلف الحدیث، قم: بیدار، چاپ دوم.

-                      ابن منظور، محمد بن مکرم (1414)، لسان العرب، بیروت: دار صادر، الطبعة الثالثة، ج15.

-                      ابوریه، محمود (1410)، اضواء علی السنة المحمدیة، بیروت: منشورات الاعلمی للمطبوعات.

-                      بحرانی، هاشم بن سلیمان (1416)، البرهان فی تفسیر القرآن، تهران: بنیاد بعثت، ج2.

-                      البغدادی، أحمد بن علی (1974)، تقییدالعلم، تحقیق: یوسف العش، بی­جا: دار احیاء سنة النبویة، الطبعة الثانیة.

-                      جوادی آملی، عبدالله (1378)، تفسیر موضوعی قرآن کریم، (فطرت در قرآن)، قم: مرکز نشر اسرا، ج12.

-                      حسینی جلالی، سید محمدرضا (1413)، تدوین السنة الشریفة، قم: دفتر تبلیغات اسلامی.

-                      خوئی، ابوالقاسم (بی­تا)، البیان فی تفسیر القرآن، قم: مؤسسة احیاء آثار الامام الخوئی.

-                      الدارمی، عبدالله بن عبدالرحمن (1419)، المسند الجامع (سنن الدارمی)، المحقق: نبیل بن هاشم بن عبدالله الغمری آل باعلوی، بیروت: دار البشائر الإسلامیة.

-                      ذهبی، محمد بن احمد (1417)، تذکرة الحفاظ، بیروت: دار الکتب العلمیة.

-                      ربانی گلپایگانی، علی (1389)، درآمدی بر کلام جدید، قم: نشر هاجر، چاپ پنجم.

-                      الزرقانی، محمد عبدالعظیم (1415)، مناهل العرفان فی علوم القرآن، المحقق: فواز أحمد زمرلی، بیروت: دار الکتاب العربی، ج1.

-                      سیوطی، جلال­الدین (1421/2001)، الاتقان فی علوم القرآن، بیروت: دار الکتاب العربی.

-                      ــــــــــــــــــــ (1405)، تدریب الراوی فی شرح تقریب النواوی، تحقیق: دکتر احمد العش، بیروت: دار الکتاب العربی، ج1.

-                      صالح، صبحی (1363)، علوم حدیث و مصطلحه، قم: منشورات رضی.

-                      طباطبایی، سید محمدحسین (1374)، تفسیر المیزان، ترجمه: سید محمدباقر موسوی همدانی، قم: دفتر انتشارات اسلامی، چاپ پنجم.

-                      ـــــــــــــــــــــــــ (1388)، شیعه در اسلام، به کوشش: سید هادی خسروشاهی، قم: بوستان کتاب، چاپ پنجم.

-                      ـــــــــــــــــــــــــ (بی­تا)، علی و فلسفه الهی، ترجمه: سید ابراهیم سیدعلوی، قم: انتشارات اسلامی.

-                      طبرسی، فضل بن الحسن (1372)، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، تهران: ناصر خسرو.

-                      فراهیدی، خلیل بن احمد (1410)، کتاب العین، قم: هجرت، چاپ دوم.

-                      فوزی، ابراهیم (1994)، تدوین السنة، بی­جا: کانون الثانی.

-                      مجلسی، محمدباقر (1404)، بحار الانوار، بیروت: مؤسسة الوفاء.

-                      مصطفوی، حسن (1360)، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب، ج12.

-                      مطهری، مرتضی (1370)، فطرت، تهران: صدرا، چاپ دوم.

-                      ــــــــــــــــ (1374)، مجموعه آثار، تهران: صدرا، چاپ چهارم، ج3.

-                      معلمی الیمانی، عبدالبرمن (بی­تا)، الانوار الکاشفة، بیروت: عام الکتب.

-                      ملکی میانجی، محمدباقر (1414)، مناهج البیان فی تفسیر القرآن، تهران: سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد.

-                      موسوی خمینی، سید روح­الله (1394)، شرح چهل حدیث، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، چاپ پنجاه­وهفتم.

انسان پژوهی دینی

دوره 14، شماره 38
پاییز و زمستان 1396
صفحه 39-56

فایل ها

اشتراک گذاری

ارجاع به این مقاله

آمار