An Explanation of Interaction of Cognitive, Emotional and Volitional Elements in Human Decision-Making Process in the Light of Islamic Teachings
Document Type : Research Paper
Author
Assistant Professor of Educational Sciences – Islamic Culture and Science Research Center
Abstract
An explanation of voluntary behaviors, mechanisms and the rules governing the decision-making system of man has been a cause of concern for thinkers throughout history. Philosophers describe a famous chain for the formation of will, beginning from concept and arriving at acknowledgement of usefulness. Then, they pass from them to desire and then strict desire and finally, will is formed. This paper seeks to review and complete the cognitive elements of this chain. The method of information compilation in this study is library-based, and empirical findings have been used to complete the cognitive elements of the above-mentioned chain. In this paper, a special emphasis has been put on the role of imagination in forming ‘conception’, and in order to pass from concept to ‘acknowledgement of usefulness, the role of the basic propositions has been made clear. Other findings of this study include effect of personality and emotional elements on cognitive ones. Rather, mutual effects of cognitive and emotional elements are emphasized. Furthermore, effect of will on the control of concept and acknowledgement of usefulness has been referred to. Finally, having revealed the hidden elements of the chain, the paper has studied plagues and obstacles of knowledge in a pathological view.
Keywords
- آصفی، محمدمهدی (1385)، در آینه وحی؛ شناخت، ترجمه: سید محمدحسین نواب، قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
- برنجکار، رضا (1375)، «حضور اراده در مبادی عمل»، در: حوزه و دانشگاه، ش6، ص34-45.
- بهشتی، محمدحسین (1378)، شناخت از دیدگاه قرآن، تهران: بقعه.
- جوادی آملی، عبدالله (1367)، عین نضاخ تحریر تمهید القواعد، قم: اسراء.
- ــــــــــــــــــــ (1382)، رحیق مختوم، قم: اسراء، مجلد 1 از شرح جلد اسفار.
- ــــــــــــــــــــ (1387)، تسنیم، قم: اسراء.
- ــــــــــــــــــــ (1392 الف)، تفسیر انسان به انسان، قم: اسراء.
- ــــــــــــــــــــ (1392 ب)، معرفت‌شناسی در قرآن، قم: اسراء.
- ــــــــــــــــــــ (1386)، منزلت عقل در هندسه دینی، قم: اسراء.
- حسن‌زاده آملی، حسن (1383)، دروس شرح اشارات و تنبیهات، قم: انتشارات مطبوعات دینی.
- دوانی، محمد (1381)، سبع رسائل، تحقیق: احمد تویسرکانی، تهران: میراث مکتوب.
- دیوانی، امیر (1391)، «عمل اخلاقی در تفکر ملا عبدالرزاق لاهیجی»، در: پژوهش‌های اخلاقی، س2، ش49 و 10، ص23-34.
- شجاعی، محمدصادق (1391)، انگیزش و هیجان، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
- شیرازی، صدر الدین محمد (1383)، الحکمة المتعالیة فی الاسفار الاربعة، تهران: بنیاد حکمت اسلامی صدرا.
- ــــــــــــــــــــــــ (1372)، مفاتیح الغیب، به کوشش: محمد خواجوی، تهران: نشر مولی.
- شریف رضی (2004)، نهج‌البلاغه، تصحیح: صبحی صالح، بیروت: دار الکتاب المصری، دار الکتاب اللبنانی.
- صدوقی‌سها، منوچهر (1389)، تفاسیر عقلیة للفلاسفة الالهیین، تهران: نشر حکمت.
- طباطبایی، سید محمدحسین (1417)، المیزان فی تفسیر القرآن، قم: دفتر انتشارات اسلامی جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
- عامری، محمد (1335)، السعادة والإسعاد فی السیرة الإنسانیة، به کوشش: مجتبی مینوی، ویسبادن آلمان: بی‌نا.
- علم‌الهدی، جمیله (2011)، النظریة الاسلامیة فی التربیة والتعلیم، ترجمه: عباس صافی، بیروت: مرکز الحضارة لتنمیة الفکر الاسلامی.
- غزالی، محمد (2008)، منهاج العابدین الی جنة رب العالمین، بیروت: دار الکتب العلمیة.
- کحاله، زهیر محمد شریف (1402)، القرآن الکریم؛ رؤیة تربویة، اردن: دار الفکر.
- کربن، هانری (1384)، تخیل خلاق در عرفان ابن‌عربی، ترجمه: ان‌شاءالله رحمتی، تهران: انتشارات جامی.
- کریمی، یوسف (1390)، روان‌شناسی اجتماعی (نظریه‌ها، مفاهیم و کاربردها)، تهران: ارسباران.
- کلینی، محمد بن یعقوب (1407)، اصول کافی، تهران: دار الکتب الاسلامیة.
- گروزک، یوئان ای. (1389)، «رشد رفتار اخلاقی و وجدان از دیدگاه جامعه‌پذیری»، در: راهنمای رشد اخلاقی، ویراسته: ملانی کیلن و جودیث اسمتانا، ترجمه: علی‌رضا شیخ شعاعی، ج1، قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
- مصباح یزدی، محمدتقی (1388)، به سوی او، قم: انتشارات مؤسسه امام خمینی.
- ـــــــــــــــــــــــ (1382)، خودشناسی برای خودسازی، قم: انتشارات مؤسسه امام خمینی.
- مطهری، مرتضی (1384)، شرح منظومه، تهران: انتشارات صدرا.
- ــــــــــــــــ (1371)، نبوت، تهران: انتشارات صدرا.
- مک‌ناوتن، دیوید (1380)، بصیرت اخلاقی، ترجمه: محمود فتحعلی، قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره).
- موسوی خمینی، روح‌الله (1378 الف)، آداب الصلاة، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره).
- ـــــــــــــــــــــ (1378 ب)، جهاد اکبر یا مبارزه با نفس، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره).
- ـــــــــــــــــــــ (1377)، شرح حدیث جنود عقل و جهل، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره).
- نصری، عبدالله (1384)، مبانی انسان‌شناسی در قرآن، تهران: مؤسسه فرهنگی دانش و اندیشه معاصر.
- Dodge, K. A.; Crick, N. R. (1994), “Social Information-Processing Bases of Aggressive Behavior in Children's Social Adjustment”, in: Psychological Bulletin, Vol. 115.
- Haidt, J. (2001), “The Emotional Dog and its Rational Tail: A Social Intuitionist Approach to Moral Judgment”, in: Psychological Review, Vol. 108, No. 4.
)