The Effect of Worship on Human Evolution in Transcendental Wisdom Emphasizing the Views of Mulla Sadra
Document Type : Research Paper
Authors
1 دانشجوی دکتری مدرسی معارف گرایش مبانی نظری اسلام، دانشگاه قم
2 Associate Professor, Department of Islamic Theology, Faculty of Theology, University of Qom
10.22034/ra.2023.551264.2758
Abstract
Knowing how to accomplish evolution has always been the concern of human beings. However, uncovering the truth of human evolution is the prerequisite for gaining knowledge on the quality of its accomplishment. According to Islamic instructions, “worship” is among the factors which can affect the path toward evolution. How worship can affect human evolution is a truth that needs rational explanation and philosophical interpretation. Transcendental wisdom, as an Islamic philosophical school, enjoys an inherent capacity for explaining the relationship between worship and evolution. Thus, expounding the related foundations of transcendental wisdom is an important step in explaining this relationship. The current research has adopted a descriptive-analytical method and used Sadraic foundations to offer a philosophical explanation about the effect of worship on the soul’s perfection consistent with transcendental wisdom. It was ultimately concluded that any action performed by human beings unites with him and becomes a part of his existential characteristics in a concrete manner. Therefore, primarily, the interpretation of transcendental wisdom of human perfection (evolution) is presented and then, its relationship with worship is investigated.
Keywords
- قرآن کریم.
- آشتیانی، سید جلالالدین (1382)، هستی از نظر فلسفه و عرفان، قم: بوستان کتاب، چاپ چهارم.
- جوادی آملی، عبدالله (1375)، رحیق مختوم، تنظیم حمید پارسانیا، قم: انتشارات اسراء، چاپ اول.
- ــــــــــ (1381)، حکمت عبادات، قم: مرکز نشر اسراء، چاپ پنجم.
- ــــــــــ (1389)، تفسیر انسان به انسان، محقق حسین الهیزاده، قم: اسراء، چاپ دوم.
- حسنزاده آملی، حسن (1379)، سرح العیون فی شرح العیون، قم: دفتر تبلیغات اسلامی، چاپ دوم.
- ــــــــــ (1393)، دروس اتحاد عاقل به معقول، قم: مؤسسه بوستان کتاب، چاپ چهارم.
- ــــــــــ (بی تا)، گشتی در حرکت، تهران: نشر فرهنگی رجاء، چاپ اول.
- ــــــــــ (1377)، هزار و یک نکته، تهران: نشر فرهنگی رجاء، چاپ چهارم.
- ــــــــــ (1375)، نصوص الحکم بر فصوص‌الحکم، تهران: نشر فرهنگی رجاء، چاپ دوم.
- قرشی بنایی، علیاکبر (1412)، قاموس قرآن، تهران: دارالکتب الإسلامیه، چاپ ششم.
- ابنسینا، حسینبنعبدالله (1375)، النفس من کتاب الشفاء، تحقیق حسن حسنزاده آملی، قم: مکتب الإعلام الإسلامی.
- ــــــــــ (1404)، الشفاء (الطبیعیات)، قم: مکتبه آیت‌الله مرعشی نجفی.
- ــــــــــ (1375)، تنبیهات و اشارات، شرح خواجه‌نصیر و قطبالدین رازی، ج3، قم: نشر البلاغه.
- ابنمنظور، محمد (1405)، لسان العرب، نشر ادب الحوزه.
- شیرازی، صدرالدین محمدبنابراهیم (1360)، اسرار الآیات، مقدمه و تصحیح محمد خواجوی، تهران: انجمن حکمت و فلسفه.
- ــــــــــ (1423)، الحکمه المتعالیه فی الأسفار الأربعه، بیروت: دار احیاء التراث العربی.
- ــــــــــ (1361)، العرشیه، تصحیح غلامحسین آهنی، تهران: انتشارات مولی.
- ــــــــــ (1380)، المبدء و المعاد، تصحیح سید جلالالدین آشتیانی، قم: انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی، چاپ سوم.
- ــــــــــ (1387)، المظاهر الإلهیه فی اسرار العلوم الکمالیه، تصحیح و تعلیق سید محمد خامنهای، تهران: بنیاد حکمت صدرا.
- ــــــــــ (1381)، کسرالاصنام الجاهلیه، تصحیح محسن جهانگیری، تهران: بنیاد حکمت صدرا.
- ــــــــــ (1385)، الواردات القلبیه، ترجمه احمد شفیعیها، تهران: انجمن فلسفه ایران.
- ــــــــــ (1388)، شرح اصول کافی، تهران: مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
- ــــــــــ (1386)، شواهد الربوبیه فی المناهج السلوکیه، مشهد: تصحیـح و تعلیق سید جلالالدین آشتیانی، مرکز الجامعی للنشر، چاپ چهارم.
- ـــــــــ (1363)، مفاتیح الغیب، صحیح محمد خواجوی، تهران: مؤسسه تحقیقات فرهنگی.
- طباطبایی، محمدحسین (1368)، اصول فلسفه و روش رئالیسم، تعلیق مرتضی مطهری، تهران: انتشارات صدرا، چاپ دوم.
- ــــــــــ (1387)، مجموعه رسائل، قم: بوستان کتاب،
- سهروردی، شیخ شهابالدین (1375)، حکمه الإشراق، تهران: مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی، چاپ دوم.
- مطهری، مرتضی (1363)، تکامل اجتماعی انسان، قم: صدرا، چاپ سوم.
- ــــــــــ (1389)، عدل الهی، تهران: انتشارات صدرا، چاپ سی و پنجم.
- ــــــــــ (1384)، مجموعه آثار، تهران: انتشارات صدرا، چاپ اول.
- ــــــــــ (1366)، شرح مبسوط منظومه، تهران: انتشارات حکمت، چاپ چهارم.
- مصباح یزدی، محمدتقی (1380)، به‌سوی خودسازی، نگارش: کریم سبحانی، قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی8، چاپ چهارم.
- صفیپور، عبدالرحیم (1379)، منتهی الإرب فی لغه العرب، تهران: کتابخانة سنایی.
- رازی، قطبالدین (1381)، الهیات، (تعلیقه باغنوی)، تهران: میراث مکتوب.
- کلینى، محمد بن یعقوب (1407ق)، الکافی، 8جلد، تهران: دارالکتب الإسلامیة، چاپ چهارم.
- مجلسی، محمدباقر بن محمدتقی (1403ق)، بحارالانوار لدرراخبار الائمهA، بیروت: دارالاحیاء التراث العربی، چاپ دوم.
- شیخ صدوق (1383)، علل الشرایع، تحقیق مرحوم سید محمدجواد ذهنی، تهران: انتشارات مؤمنین، چاپ چهارم.
- عروسی حویزی، عبد علی بن جمعه (1415ق)، تفسیر نور الثقلین، قم: انتشارات اسماعیلیان، چاپ چهارم.
- نراقی، ملامحمد مهدی (1209ق)، جامع السعادات، بیروت: انتشارات اعلمی، چاپ سوم.
- ابن بابویه، محمد بن علی (1376)، الامالی (للصدوق)، تهران: کتابچی، چاپ ششم.
- تجری، محمدعلی (1381)، تجسّم اعمال از منظر دین و فلسفه، مجله پژوهشهای فلسفی - کلامی شماره 11: صص 199-215.
- فلاح نژاد، عبدالحمید (1397)، بازخوانی حقیقت تکامل انسان در قرآن بر اساس اندیشههای صدرالمتألهین، دوفصلنامه حکمت صدرایی، سال ششم، شماره دوم، بهار و تابستان: صص171-184.
)