روش های تربیت نفس از دیدگاه ملاصدرا

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه فلسفه و کلام اسلامی دانشگاه اصفهان

2 دانشجوی دکتری حکمت متعالیه دانشگاه اصفهان

چکیده

یکی از سرآمدان معرفت دینی از منظر اخلاقی - تربیتی، صدرای شیرازی است. در این مقاله میکوشیم با استفاده از روش کتابخانهای آرای وی را بکاویم تا به الگوها و روشهای تربیتی مد نظرش دست یابیم. پرسش محوری ما این است که صدرا در آرای نفسشناسی خویش به چه روشهای تربیتی، اشاره صریح یا ضمنی کرده است. وی آرای تربیتی خود را بر اساس مبانی فلسفیاش، خصوصاً دو اصل حرکت جوهری و اتحاد نفس و قوا استوار کرده است. مطالعه آرای وی روشن میکند که اهتمام به انس با حق و ذکر مداوم، الزام به محاسبه و مراقبت از نفس در مسیر حرکت استکمالی نفس و پالایش نفس و غور در باطن از راههای اصلی تربیت نفس به شمار میرود. اجرای عدالت تربیتی بر اساس انعطافپذیری روح، حفظ بدن و اعتدالگرایی در این مسیر، تقویت تمرکز و حضور نفس، تربیت بر اساس تکرار و عادت، تقویت اعتماد و عزت نفس، و تربیت بر اساس پرورش خلاقیت نیز سایر مراحل تربیت نفس را تشکیل میدهند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Mulla Sadra’s Methods of Educating Human Soul

نویسندگان [English]

  • Foroogh Sadat Rahimpoor 1
  • Hengameh Biadar 2
1
2
چکیده [English]

One of the prominent figures in epistemology from a moral-educative perspective is Mulla Sadra. This essay tries to analyze his ideas in a library-based method in order to find his educative methods. The key question is what educative methods are explicitly or implicitly mentioned in his epistemological ideas. He based his educative ideas upon his philosophical foundations specially the substantial motion and the union of soul and faculties. The study of his ideas indicate that attempts to get accustomed to haqq and constant rosary, obligation to care for soul in the path of soul’s perfection and purification is one of the main ways of soul nurturing. Implementation of educative justice based on the flexibility of the soul, protection of body and moderation, reinforcement of concentration and presence of the soul, nurture based on repetition and habit, reinforcement of trust and self-respect and nurture based on the development of creativity form the other levels of soul nurturing.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Mulla sadra
  • soul
  • Educate
  • Union of Soul and Faculties
  • Substantial Motion
صدرالدین شیرازی، محمد ابن ابراهیم (1302)، مجموعة الرسائل التسعة،تصحیح: سید جلال­الدین آشتیانی، تهران: بی­نا.
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــ (1354)، مبدأ و معاد، تهران: انتشارات انجمن حکمت و فلسفه.
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــ (1360 الف)، الشواهد الربوبیة فی المناهج السلوکیة، تصحیح: سید جلال­الدین آشتیانی، مشهد: المرکز الجامعی للنشر.
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــ (1360 ب)، اسرار الآیات،تصحیح: محمد خواجوی، تهران: انتشارات انجمن حکمت و فلسفه.
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــ (1361)، العرشیة،تصحیح: غلام­حسین آهنی، تهران: انتشارات مولا.
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــ (1363)، مفاتیح الغیب،تصحیح: محمد خواجوی، تهران: مؤسسه تحقیقات فرهنگی.
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــ (1367)، شرح اصول الکافی، تعلیق و ترجمه: محمد خواجوی، تهران: مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــ (1381)، کسر أصنام الجاهلیة،تصحیح: محسن جهانگیری، تهران: انتشارت بنیاد حکمت صدرا.
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــ (1383)، الحکمة المتعالیة فی أسفار العقلیة الأربعة، تهران: انتشارات بنیاد حکمت صدرا.
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــ (1387)، مظاهر الالهیة فی أسرار العلوم الکلیة، تصحیح: سید محمد خامنه­ای، تهران: انتشارات بنیاد حکمت صدرا.
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــ (1422)، شرح الهدایة الأثیریة، تصحیح: مصطفی فولادکار، بیروت: مؤسسة التاریخ العربی.
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــ (1981)، الحکمة المتعالیة فی أسفار العقلیة الأربعة، بیروت: انتشارات دار إحیاء التراث.
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــ (بی­تا)، الحاشیة علی الإلهیات الشفاء، قم: انتشارات بیدار.