بررسی و نقد طبیعت گرایی انسان شناختی، با تاکید بر فیزیکالیسم حذفی

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسنده

دانشیار گروه علمی منطق فهم دین، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی

10.22034/ra.2022.537414.2699

چکیده

طبیعت گرایی انسان­ شناختی از جمله مبانی مهم الحاد جدید است و بر اساس آن شماری از عقاید و آموزه­های دینی مورد مخالفت قرار می­گیرد. این قسم از طبیعت­گرایی در فلسفه علوم انسانی نیز مورد توجه قرار گرفته و شماری از علوم انسانی، مانند روان­شناسی تکاملی و غیر آن بدان متکی است. بدین‌روی هم باحثان مباحث الهیاتی و هم کاوشگران فلسفه علوم انسانی و متعاطیان علوم انسانی- اجتماعی نیازمند تحقیق و تدقیق در این مسئله‌اند. از جمله رویکردهای طبیعتگرایانه جدید  فیزیکالیسم حذفی است که تعارض آن با عقاید دینی آشکارتر و متعصبانه­تر است و در بحث پیش­رو چالشهای جدیدی را در پی دارد. بدین‌روی تحقیق حاضر بر آن است که ضمن بررسی و نقد طبیعتگرایی انسان­شناختی به طور کلی، نگاهی هم به فیزیکالیسم حذفی افکنده و آن را در معرض سنجش قرار دهد. روش گردآوری در این تحقیق اسنادی و روش داوری عقلی - تحلیلی خواهد بود. نتیجه تحقیق نیز مردود­انگاری طبیعتگرایی انسان­شناختی در همه اشکال آن، بویژه فیزیکالیسم و تثبیت دوگانه‌انگاری جوهری با کاربست شماری از روشهای معهود در علم النفس اسلامی و فلسفه ذهن و دفع چالش نوپدید فیزیکالیسم حذفی است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

A Critical Study of Anthropological Naturalism; Emphasizing Eliminative Physicalism

نویسنده [English]

  • Hamidreza Shakerin
Associate Professor in Department of Logic of Comprehending Religion, Research Institute for Islamic Culture and Thought
چکیده [English]

Anthropological naturalism is amongst the foundations of new atheism in which some of religious beliefs and instructions are refused. This subfield of naturalism is also underscored in the philosophy of humanities and some branches of humanities such as evolutionary psychology rely on it. Therefore, thinkers in theology and researchers in the philosophy of humanities, and interdisciplinary researchers in humanities-social sciences are required to examine it thoroughly. Eliminative physicalism is one of the new naturalist approaches which stands in sharp and fanatic contrast with religious beliefs and brings about some new challenges. Thus, the present research intended to study and criticize anthropological naturalism. In addition to that, eliminative physicalism is also analyzed and evaluated. The study has used documentary research to collect data and adopted a logical-analytical approach to interpreting them.  It was concluded that all types of anthropological naturalism, especially physicalism are rejected. Also, the study approves of substantial dualism through employing some methods in Islamic psychology and philosophy of mind and rejects the emerging challenge of eliminative physicalism.     

کلیدواژه‌ها [English]

  • Naturalism
  • Anthropological Naturalism
  • Substantial Dualism
  • Eliminative physicalism

مراجع

  • قرآن کریم.
  • آقا سنجری، حسین، سنجری، زهرا (1389)، نقش شریعت در سیر کمال انسان، پژوهش‌های فلسفی -کلامی، 12(1-2)، 203-226.
  • ابن سینا، حسین بن عبدالله (1357)، الشفاء، (کتاب النفس) تحقیق: حسن حسن زاده آملی، قم: دفتر تبلیغات اسلامی، چاپ اول.
  • پور اسماعیل، یاسر (1390)، صورت­بندی حذف­گرایی در باره حالات ذهنی، ذهن، ش 56، صص 53 –
  • حسن زاده آملی، حسن (1362)، دروس معرفت نفس، دفتر سوم، تهران: مرکز انتشارات علمی و فرهنگی، چاپ اول.
  • خسروپناه، عبدالحسین؛ پناهی­آزاد، حسن (1389)، هستی­شناسی معرفت، تهران: انتشارت امیرکبیر، چاپ اول.
  • شیرازی، صدرالدین­محمد (صدرالمتألهین) (1981م)، الحکمه المتعالیه فی الاسفار العقلیه الاربعه، ج2 و 9، بیروت: دار احیاء التراث العرب، الطبعه الثالثه.
  • طباطبایى، سید محمدحسین (1364)، اصول فلسفه و روش رئالیسم، ج1، قم: صدرا، چاپ دوم.
  • عبودیت، عبدالرسول (1386)، درآمدی به نظام حکمت صدرایی، ج3، (انسان­شناسی)، ق‍م: م‍ؤس‍س‍ه‌ آم‍وزش‍ی‌ پ‍ژوه‍ش‍ی‌ ام‍ام‌ خ‍م‍ی‍ن‍ی8‌، چاپ اول.
  • فارابی، ابونصر (بی­تا)، رساله فی اثبات المفارقات، مجموعه رسائل، بی­جا، بی­نا.
  • مسلین، کیت (1391)، درآمدی بر فلسفه ذهن، ترجمه مهدی ذاکری، قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
  • مصباح یزدى، محمدتقى (1379)، آموزش ‏فلسفه، ج‏2، تهران: شرکت چاپ و نشر بین الملل، چاپ دوم.
  • مطهرى، مرتضی (1374)، مجموعه آثار، ج‏13، تهران: انتشارات صدرا، چاپ پنجم.
  • ــــــــــ (1382)، مجموعه آثار، ج‏6، تهران: انتشارات صدرا، چاپ دوم.
  • معلمی، حسن (1395)، نفس و روح در فلسفه اسلامی و آیات و روایات، تهران: سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، چاپ اول.
  • موسوی کریمی، فخرالسادات و دیگران (1395)، بررسی و نقد نظریه حذف­گرایی ماده­باور، دوفصلنامه هستی و شناخت، ج3، ش2، صص19 -4.
  • Braod, C. D, (1925), The Mind and Its Place in Nature, pp. 607 - 611.
  • Churchland, P. M, (1981), "Eliminative Materialism and the Propositional Attitudes", Journal of Philosophy, 78: 67 – 90.
  • Dennett, Daniel C, (1988), "Quining Qualia", in: Marcel, A and Bisiach, E (eds), Consciousness in Contemporary Science, 42 – 77. New York, Oxford University Press.
  • Dennett, Daniel C, (2013), Intuition Pumps and Other Tools for Thinking, New York:  W. Norton & Company.
  • Dennett, Daniel C, (1991), Consciousness Explained, Boston: Little, Brown and Company.
  • Dennett, Daniel C, (1990), “Quining Qualia,” in Mind and Cognition, W. Lycan (ed.), Oxford: Blackwell, 519 – 548.
  • Zalta, Edward N. Stanford Encyclopedia of Philosophy, Qualia, substantive revision Mon Dec 18, 2017.
  • Jackson, Frank, (1986) What Mary Didn’t Know, Journal of Philosophy83 (5):291 - 295.
  • Lycan, W. G. & Pappas, G, (1972), "What is eliminative materialism?", Australasian Journal of Philosophy, 50: No: 2, pp:149 - 59
  • Nagel, T, (1974), "What is it like to be a Bat?", Philosophical Review, 83: 435 - 456.
  • Ramsey, William, (2016), "Eliminative Materialism", The Stanford Encyclopedia of Philosophy (Winter 2016 Edition), Edward N. Zalta (ed.), https://plato.stanford.edu/archives/win2016/entries /materialism-eliminative.
  • Rorty, R, (1970), "In Defense of Eliminative Materialism", Review of Metaphysics, 24: 112–121.
  • Sokolowski, Robert, (2000), Introduction to Phenomenology, Cambridge: Cambridge University Press.
  • Stanford Encyclopedia of Philosophy, Intuition, First published Tue Dec 4, 2012; substantive revision Tue May 9, 2017.
  • Tye, Michael, 2017, "Qualia", The Stanford Encyclopedia of Philosophy (Winter 2017 Edition), Edward N. Zalta (ed.), https://plato.stanford.edu/archives/win2017/entries/qalia/>.
  • Wikipedia, the free encyclopedia, Intuition, edited on 19 July 2021, at 10:23 (UTC).
انسان پژوهی دینی
دوره 19، شماره 47
علمی پژوهشی
شهریور 1401
صفحه 71-88

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار