دلالت براهین ابن سینا در اثبات مجردبودن نفس ناطقه بر مادی نبودن قوه خیال

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسنده

استادیار گروه فلسفه و حکمت دانشگاه شاهد

چکیده

مجردبودن نفس ناطقه یکی از مباحث بسیار مهم در فلسفه ابنسینا و انسانشناسی او است. ابنسینا براهین متعددی بر اثبات این مطلب اقامه میکند. او با استفاده از وضع و محاذاتنداشتن صور معقول، قدرت نامتناهی نفس در ادراک اینگونه صور و بینیازی نفس ناطقه در برخی از ادراکات خویش از آلات جسمانی، این مطلب را اثبات میکند. با وجود این، وی منکر تجرد قوه خیال است و آن را مادی میداند. نگارنده در پژوهش حاضر با بررسی و تحلیل این براهین، با بیان دلالت آنها تجرد قوه خیال را اثبات میکند و میگوید صور خیالی وضع و محاذات ندارند، قوه خیال قدرت نامتناهی در ادراک صور خیالی دارد و در برخی ادراکاتش از آلات بدنی و محسوس بینیاز است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Implication of Ibn Sina's Demonstrations for Immortality of Rational Soul on Immortality of Imagination

نویسنده [English]

  • Mahmoud Saidi
چکیده [English]

The immortality of the rational soul is one of the most important issues of Ibn Sina’s philosophy and anthropology. He poses many arguments in proving this subject. Ibn Sina proves the immortality of rational soul by not having relation or position of the intelligible concepts, indefinite power of the rational soul in his actions as well as its needlessness to sensible faculties in some of its perceptions. In spite of the fact, Ibn Sina denies the immortality of imagination faculty and, therefore, in his view, this faculty is material. In this essay, the author, analyzing these proofs, is going to prove that they also prove the immortality of imaginary faculty for lack of any relation or position in the case of imaginary concepts, its indefinite power of imagination in actions and its needlessness to sensible faculties in some perceptions.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Ibn Sina
  • Proofs
  • Rational Soul
  • Imagination
ابن ­سینا، حسین بن عبدالله (1375)، النفس من کتاب الشفاء، تصحیح: حسن حسن­زاده آملی، قم: مکتب الاعلام الاسلامی.
ـــــــــــــــــــــــــ (1385)، الالهیات من کتاب الشفاء، تصحیح: حسن حسن­زاده آملی، قم: بوستان کتاب.
ــــــــــــــــــــــــــ (1371)، المباحثات، تصحیح: محسن بیدارفر، قم: بیدار.
ـــــــــــــــــــــــــ (1405)، المنطق من الشفاء، تصحیح: ابراهیم مدکور، قم: کتابخانه آیت­الله مرعشی نجفی، ج۱.
ــــــــــــــــــــــــــ (1364)، النجات من الغرق فی بحر الضلالات، تصحیح: محمدتقی دانش­پژوه، تهران: دانشگاه تهران.
ـــــــــــــــــــــــــ (بی­تا)، الاشارات و التنبیهات، تصحیح: الخاتمی، قم: دفتر نشر الکتاب، ج۳.
رازی، قطب­الدین (بی­تا)، شرح الاشارات و التنبیهات، قم: دفتر نشر الکتاب، ج۳.
سبزواری، هادی (1981)، تعلیقات الحکمة المتعالیة فی الأسفار الأربعة، بیروت: دار احیاء التراث العربی، ج8.
طباطبایی، محمدحسین (1428)، نهایة الحکمة، تصحیح: عباس­علی زارعی سبزواری، قم: مؤسسه نشر اسلامی، ج2.
طوسی، نصیرالدین (بی­تا)، شرح الاشارات و التنبیهات، قم: دفتر نشر الکتاب، ج۳.
صدرالدین شیرازی، محمد ابن ابراهیم (1981)، الحکمة المتعالیة فی الأسفار الأربعة، بیروت: دار احیاء التراث العربی، ج۳، 8 و ۹.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ (1366)، شرح اصول الکافی، تصحیح: محمد خواجوی، تهران: مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی، ج1.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ (1382)، الشواهد الربوبیة فی المناهج السلوکیة، تصحیح: سید جلال­الدین آشتیانی، قم: بوستان کتاب.
میرداماد، باقر (1374)، قبسات، تصحیح: مهدی محقق، تهران: دانشگاه تهران.