نقدی بر دیدگاه‌های سید قطب درباره جاهلیت مسلمانان

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسنده

دانش آموخته دکتری تاریخ اسلام دانشگاه آزاد اسلامی، واحد اندیمشک

چکیده

سید قطب یکی از اعضای اخوان‌المسلمین مصر بود که به اتهام فعالیت علیه حکومت، در سال 1966 اعدام شد. بیشتر اندیشه‌های وی مربوط به مفهوم جاهلیت است که عبارت می‌شود از رد مسلمانی مسلمانانی که از شیوه زندگی اسلامی (از نظر قطب) فاصله گرفته‌اند. در این پژوهش، نوشته‌های سید قطب به روش کتاب‌خانه‌ای مطالعه و بررسی شد و این نتیجه حاصل آمد که اغلب اندیشه‌های اصلی سید قطب بی‌سابقه نیستند، بلکه اندیشه‌هایی هستند که در تاریخ اسلام در میان علمای مسلمان وجود داشته‌اند، اما سید قطب آنها را به زبان دیگری بیان کرده و گاهی واژه‌های غلط و گمراه­کننده­ای را برای بیان منظور خود به کار گرفته است. همچنین، معلوم شد که دغدغه و انگیزه  قطب، کوبیدن جامعه و نظام حکومتی و مخالفت با آن به هر قیمتی بوده است؛ به گونه‌ای که وی در این راه، گاه از مفاهیم اسلامی استفاده نادرست کرده است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

A Critical Study of Seyyed Qutb’s ideas about Muslims` Ignorance

نویسنده [English]

  • Seyyed Amir Mousavi
Ph.D. Graduate of Islamic History - Azad University of Andimeshk
چکیده [English]

Seyyed Qutb was a member of Egyptian Ikhwan ul-Muslimin who was executed in 1966 because of accusations of activities against Egyptian government. Main parts of his thoughts were about the concept of Jahiliyah (ignorance) and included the rejecting of the contemporary Muslims as true ones. In this research, Qutb’s writings were studied using the library method and the result gained was that his main thoughts were not new ones and they used to exist in olamas’ thoughts during the history of Islam but he used new and sometimes wrong and delusive words to express them. It also turned out that the main reason for this problem was Qutb’s enthusiasm for opposing the society and government by using any means in way that sometimes he has used Islamic concepts in a wrong way.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Seyyed Qutb
  • Islam
  • Jahiliyah
  • Shariah
  • Excommunication

مراجع

-          قرآن کریم.
-          ابن اثیر، علی ابن محمد (1371)، الکامل، ترجمه: ابوالقاسم حالت و عباس خلیلی، تهران: مؤسسه مطبوعاتی علمی، ج19.
-          ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی (1992)، المنتظم، تحقیق: محمد عبدالقادر عطا و مصطفی عبدالقادر عطا، بیروت: دار الکتب العلمیة، ج17.
-          ابن عبدالوهاب، محمد (بی‌تا)، القواعد الاربع، بی‌جا: بی‌نا.
-          ابن کثیر، اسماعیل بن عمر (1420)، تفسیر القرآن العظیم، الریاض: دار طیبة للنشر والتوزیع، ج3.
-          الخطیب، معتز (بی‌تا)، سید قطب والتکفیر، القاهره: مکتبة مدبولی.
-          ذهبی، محمد ابن احمد (1993)، تاریخ الاسلام، تحقیق: محمد عبدالسلام تدمری، بیروت: دار الکتب العربی، ج35.
-          رسول‌نژاد، عبدالله (1379)، سید قطب و شعر او، تهران: نشر احسان.
-          سید احمد، رفعت (1393)، وثائق تنظیمات الغضب الاسلامی فی السبعینات، الموسوعة التاریخیة الرسمیة لجماعة الاخوان المسلمین، http://www.ikhwanwiki.com.
-          شهرستانی، عبدالکریم (1992)، الملل والنحل، بیروت: دار الکتب العلمیة، ج1.
-          عبدالحمید، احمد (بی‌تا)، سید قطب بین مؤیدیه و معارضیه، الموسوعة التاریخیة الرسمیة لجماعة الاخوان المسلمین، http://www.ikhwanwiki.com.
-          قطب، سید (1379)، عدالت اجتماعی در اسلام، ترجمه: سید هادی خسروشاهی و محمدعلی گرامی، تهران: نشر سوره.
-          ــــــــــ (1394)، نشانه‌های راه، ترجمه: محمود محمودی، بی‌جا: نشر الکترونیکی بنیاد نشر افکار سید قطب.
-          ــــــــــ (1979)، معالم فی الطریق، بیروت: دار الشروق.
-          ــــــــــ (بی‌تا الف)، ویژگی‌های ایدئولوژی اسلامی، ترجمه: سید محمد خامنه‌ای، تهران: بعثت.
-          ــــــــــ (بی‌تا ب)، فی ظلال القرآن، ترجمه: مصطفی خرم‌دل، نوار اسلام، http://fa.islamtape.com.
-          ــــــــــ (بی‌تا ج)، لماذا اعدمونی، الحرکة الاسلامیة تبدأ من القاعدة، منبر التوحید والجهاد، http://tawhed.ws/r1?i=4952&x=578iq2de .
-          ــــــــــ (بی‌تا د)، لماذا اعدمونی، سرد تاریخی لنشاطی فی حرکة الاخوان المسلمین و بیان الحوادث، منبر التوحید والجهاد، http://tawhed.ws/r1?i=4950&x=578iq2de .
-          کوپل، ژیل (1375)، پیامبر و فرعون، ترجمه: حمید احمدی، تهران: کیهان.
-          لاکراو، ستیفان (2012)، زمن الصحوة، الترجمة باشراف عبدالحق زموری، بیروت: الشبکة العربیة للابحاث والنشر.
-          محقق داماد، سید مصطفی (1367)، «ارتداد»، در: دائرة‌المعارف بزرگ اسلامی، تهران: نشر مرکز دائرة‌المعارف بزرگ اسلامی، ج7.
-          مرادی، مجید (1384)، «سید قطب»، در: علی‌اکبر علی‌خانی و همکاران، اندیشه سیاسی در جهان اسلام از فروپاشی خلافت عثمانی، تهران: جهاد دانشگاهی، ج2.
-          مورو، محمد (بی‌تا)، جماعات العنف، قاهره: المختار الاسلامی.
-          میراحمدی، منصور؛ مهربان، احمد (1387)، «ایدئولوژی سید قطب و اسلام رادیکال»، در: پژوهش‌نامه علوم سیاسی، ش13، ص175-212.
-          الهضیبی، حسن (بی‌تا)، دعاة لا قضاة، بی‌جا: بی‌نا.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار