تحلیل انتقادی مبانی انسان‌شناختی دیدگاه طبیعت‌گرایان در معنای زندگی با تأکید برکلام اهل بیت (ع)

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار دانشگاه معارف

2 دانش‌آموخته کارشناسی ارشد مدرسی معارف اسلامی، گرایش مبانی نظری اسلام، دانشگاه معارف

چکیده

از جمله دیدگاه­های رایج در معنای زندگی دیدگاه­های طبیعت­گرا است که در دو رویکرد آفاقی و انفسی به تحلیل و توجیه معنای زندگی پرداخته­اند. مهم­ترین مسئله در این دیدگاه، مبانی فکریویژه درباره انسان است که طبیعت­گرایان را به اتخاذ چنین رویکردی سوق داده است. این نوشتار به بررسی و نقد مبانی انسان­شناختی طبیعت­گرایان در معنای زندگی که عمدتاً رویکردی اومانیستی دارند، خواهد پرداخت. روش ما در نقد، بهره­مندی از مبانی انسان­شناختی دینی با توجه به نگرش اهل بیت (ع) خواهد بود. در مبانی طبیعت­گرایان پیدایش خود به خودی انسان از دل طبیعت، انکار بعد روحانی، نبود طرح و برنامه برای زندگی انسان و آزادی مطلق او، از جمله اموری است که دیدگاه آنان را در ترسیم معنایی موفق از زندگی ناکام گذاشته است. در مقابل در مبانی اهل بیت (ع)، انسان مخلوق خالقی حکیم دانسته می­شود که برای زندگی بشر هدف و برنامه دارد و انسان با بهره­گیری از آزادی و اختیار و سرشت و فطرت الهی، این هدف را در زندگی خود جعل و با حرکت در راستای آن به زندگی خود معنا می­بخشد.

واژگان کلیدی: طبیعت گرا، معنای زندگی، مبانی انسان شناختی، اومانیسم، اهل بیت علیهم السلام

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

A Critical Analysis of Naturalist Anthropological Foundations in the Meaning of Life

نویسندگان [English]

  • Mohammad Javad Fallah 1
  • atefe ghazizahedi 2
1 Assistant Professor of Maaref University
2 M.A. Graduate of Islamic Education Teaching – Theoretical Principles – Maaref University
چکیده [English]

Naturalist views are among the common views regarding the meaning of life which analyze and justify the problem in two approaches, i.e., internal and external approaches. The most important point in this view is its special intellectual bases about human which have driven naturalists towards this approach. This study investigates and criticizes the anthropological foundations of naturalists regarding the meaning of life that mostly have a humanistic approach. Our method of criticism was using religious anthropological bases with regard to the attitude of Ahl ul-Bayt. Spontaneous creation of man in the nature, denial of the spiritual dimension, lack of planning for the life of human and the absolute freedom of human are among the issues causing the failure of naturalists in presenting a proper meaning for life. In contrast, according to the views of Ahl ul-Bayt, human beings are created by a wise creator who has both goals and plans for their lives. Utilizing freedom, authority and divine nature, human beings can apply this goal to their lives and give meaning to them.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Naturalist
  • Meaning of life
  • Anthropological Foundations
  • Humanism
  • Ahl ul-Bayt

مراجع

-          قرآن کریم.
-          آربلاستر، آنتونی (1377)، لیبرالیسم غرب: ظهور و سقوط، ترجمه: عباس مخبر، تهران: نشر مرکز.
-          ابن بابویه (صدوق)، محمد بن علی (1398)، التوحید، قم: جامعه مدرسین.
-          امام علی بن الحسین (1376)، الصحیفة السجادیة، قم: نشر الهادی.
-          براون، کالین (1375)، فلسفه و ایمان مسیحی، ترجمه: طاطه‌وس میکائیلیان، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
-          بیات، محمدرضا (1390)، دین و معنای زندگی در فلسفه تحلیلی، قم: دانشگاه ادیان و مذاهب.
-          تمیمی آمدی، عبدالواحد بن محمد (1410)، غرر الحکم و درر الکلم (مجموعة من کلمات و حکم الإمام علی علیه السلام)، قم: دار الکتاب الإسلامی، چاپ دوم.
-          جعفری، محمدتقی (1389)، شناخت انسان در تصعید حیات تکاملی، تهران: مؤسسه تدوین و نشر آثار علامه جعفری، چاپ دوم.
-          جوادی آملی، عبدالله (1384)، فطرت در قرآن، محقق: محمدرضا مصطفی‌پور، قم: اسراء، چاپ سوم.
-          ـــــــــــــــــــ (1387)، نسبت دین و دنیا، محقق: علی‌رضا روغنی موفق، قم: إسراء، چاپ پنجم.
-          حرانی، حسن بن علی (1404/1363)، تحف العقول عن آل الرسول صلی الله علیه و آله، قم: جامعه مدرسین، چاپ دوم.
-          خسروپناه، عبدالحسین، با همکاری جمعی از پژوهشگران (1392)، انسان‌شناسی اسلامی، قم: معارف.
-          داروین، چارلز (1380)، منشأ انواع، ترجمه: نورالدین فرهیخته، تهران: زرین.
-          دیویس، تونی (1378)، اومانیسم، ترجمه: عباس مخبر، تهران: نشر مرکز.
-          راسل، برتراند (1353)، تاریخ فلسفه غرب، ترجمه: نجف دریابندری، تهران: انتشارات فرانکلین.
-          زرشناس، شهریار (1370)، درآمدی بر اومانیسم و رمان‌نویسی، تهران: نشر برگ.
-          ـــــــــــــــــ (1381)، مبانی نظری غرب مدرن، تهران: نشر کتاب صبح.
-          سارتر، ژان پل (1380)، اگزیستانسیالیسم و اصالت بشر، ترجمه: مصطفی رحیمی، تهران: نیلوفر، چاپ دهم.
-          شریف الرضی، محمد بن حسین (1414)، نهج البلاغه، محقق: صبحی صالح، قم: هجرت.
-          العروسی الحویزی، عبد علی بن جمعة (1415)، تفسیر نور الثقلین، قم: اسماعیلیان، چاپ چهارم.
-          صانع‌پور، مریم (1389)، نقدی بر مبانی معرفت‌شناسی اومانیستی، تهران: کانون اندیشه جوان، چاپ دوم.
-          طباطبایی، محمدحسین (1417)، المیزان فی تفسیر القرآن، قم: دفتر انتشارات اسلامی جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، چاپ پنجم.
-          ـــــــــــــــــــــــ (1374)، ترجمه تفسیر المیزان، مترجم: سید محمدباقر موسوی همدانی، قم: دفتر انتشارات اسلامی جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، چاپ پنجم.
-          طوسی، محمد بن الحسن (1411)، الغیبة / کتاب الغیبة للحجة، قم: دار المعارف الإسلامیة.
-          فیض کاشانی، محمد محسن بن شاه مرتضی (1415)، تفسیر الصافی، تهران: مکتبة الصدر، ج3، چاپ دوم.
-          کاپلستون، فردریک (1380)، تاریخ فلسفه، ترجمه: سید جلال‌الدین مجتبوی، تهران: انتشارات صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران و شرکت انتشارات علمی و فرهنگی، ج1، چاپ چهارم.
-          کاسیرر، ارنست (1360)، فلسفه و فرهنگ، ترجمه: بزرگ نادرزاده، تهران: مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
-          کلینی، محمد بن یعقوب (1407)، الکافی، تهران: دار الکتب الإسلامیة.
-          گنون، رنه (1372)، بحران دنیای متجدد، ترجمه: ضیاءالدین دهشیری، تهران: امیرکبیر، چاپ دوم.
-          لاکوست، ژان (1375)، فلسفه در قرن بیستم، ترجمه: رضا داوری، تهران: سمت.
-          لوین، اندرو؛ و همکاران (1370)، فلسفه یا پژوهش حقیقت، ترجمه: سید جلال‌الدین مجتبوی، تهران: حکمت.
-          مجلسی، محمدباقر (1403)، بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار، بیروت: دار إحیاء التراث العربی، الطبعة الثانیة.
-          مصباح یزدی، محمدتقی (1390)، انسان‌شناسی در قرآن، محقق: محمود فتحعلی، قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی، چاپ سوم.
-          مکارم شیرازی، ناصر (1374)، تفسیر نمونه، تهران: دار الکتب الاسلامیة.
-          نیچه، فریدریش (1380)، حکمت شادان، ترجمه: جمال آل‌احمد و همکاران، تهران: جامی.
-          ــــــــــــــ (1377)، چنین گفت زرتشت، ترجمه: داریوش آشوری، تهران: آگه، چاپ یازدهم.
-           Edwards, Paul (1967), "Meaning and Value of Life", in: The Encyclopedia of Philosophy, edited by Paul Edwards, New York: McMillan, vol. 4.
-           Feldman, Fred (2001), "Hedonism", in: Encyclopedia of Ethics, edited by Lawrence C. Becker and Charlotte B. Becker, vol. 2.
-           Lamont, Carless (1977), The Philosophy of Humanism, Newyork: Humanist Press.
-           Metz, Thaddeus (2001), "The Consept of a Meaning of Life", in: American Philosophical Quarterly, no. 38, pp.137-153.
-           ــــــــــــــــــــــــــــــــ (2002), "Resent Work on the Meaning of Life", in: Ethics, no. 112, pp.781-814.
-           ــــــــــــــــــــــــــــــــ (2007), "New Developments in the Meaning of Life", in: Philosophy Compass, 2/2: 196-217.
-           Monfasani, John (1998), "Renassance Humanism", in: Encyclopedia of Philosophy, Londeon and Newyork: Routledge.
-           West, David (1996), An Introduction to Continental Philosophy, MA: Polity Press.
-           Wiggins, David (1998), "Truth, Invention and the Meaning of Life", in: Needs, Values, Truth, 3 rd edition, Oxford: Oxford University Press, pp. 87-137.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار