تعامل اینیاگرام با مبانی انسان‌شناختی ملاصدرا در روند استکمالی انسان

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسنده

دانشیار گروه فلسفه، دانشکده الهیات، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

10.22034/ra.2023.551312.2760

چکیده

نیل به کمال و سعادت، مستلزم سلوک و استعلای معنوی و وصول به شأنیّت الهی است. این امر، جز در پرتو خودشناسی و خودیابی میسر نمی‌گردد. یکی از راه‌های مؤثر در خودشناسی، علم نوپای اینیاگرام یا تیپ‌های شخصیتی نُه‌گانه است که باهدف تعالی انسان، مبتنی بر وحدانیّت و یگانگی خداوند عالم است. این روش به انسان کمک می‌کند تا دریابد در چه مرحله‌ای از سلامتِ شخصیتِ خود قرار دارد و چگونه موانع رسیدن به حقیقت وجودِ خود را برطرف کند. مقاله حاضر با رویکرد میانرشته‌ای و با اعتقاد به ارتباط تنگاتنگ میان دانش اینیاگرام و انسان‌شناسی حکمت متعالیه صدرا سامان‌یافته که با مبنا قراردادن راهکارهای کلی مطرح‌شده در حکمت متعالیه و استفاده از راهکارهای تجربی و کاربردی جزئی در دانش اینیاگرام، وصول به مقصد را برای تمامی افراد، با سطوح و مراتب مختلف، به نحو گسترده‌ای فراهم می‌گرداند. نتیجه به‌دست‌آمده از این پژوهش، مُبین این مسئله است که به کمک دانش اینیاگرام، راه رهایی از شواغل و موانع فراهم می‌شود و با تبیین چگونگی بیدارسازی من حقیقی و هویت ذاتی خویش و درنهایت یافتن زندگی سالم و آرام، بیش‌ازپیش انسان را متوجه فطرت الهی خود می‌کند و مبانی انسان‌شناسی و هستی‌شناسی حکمت متعالیه، با تکیه ‌بر شریعت و آموزه‌های برگرفته از آداب و سنن خاندان وحی و نبوت، من حقیقی و هویت الهی انسان معرفی و ارائه می‌شود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The interaction of Enneagram and Sadraic Anthropological Foundations in Human Evolution Process

نویسنده [English]

  • Marziyeh Akhlaghi
Associate Professor of Philosophy Department: Faculty of Theology, Payame Noor University : Tehran : Iran
چکیده [English]

Accomplishing perfection and bliss stands in need of spiritual progression, ascendance, and realization of a divine character. This is fulfilled only through self-knowledge and self-recognition. An essential path toward self-knowledge is the newly emerged science of “enneagram” or the nine personality types that build upon monotheism to spiritually ascend Man. Enneagram helps Man to locate his level of personality health and find the impediments toward the truth of his existence. Employing an interdisciplinary approach and holding a belief in the close interrelationship of the science of the enneagram and Sadraic anthropology in transcendental wisdom, the current research has built upon general solutions in transcendental wisdom and used experimental and detailed approaches in enneagram to offer the quality of accomplishing the perfection for all human beings at different existential levels and ranks. It was revealed that the enneagram offers the solution for removing impediments and concerns and explains the quality of awakening the actual self and inherent identity to attain a peaceful life. It also turns the attention of man toward his divine nature. Besides, the anthropological and ontological foundations of transcendental wisdom build upon divine law and the traditions of the prophet and his household to present the divine nature of the Man and his true self.  

کلیدواژه‌ها [English]

  • Enneagram
  • Nature
  • Personality
  • Evolution Process
  • قرآن کریم
  • آملی، سید حیدر (1352)، المقدمات من کتاب نص النصوص، تهران: قسمت ایران‌شناسی انستیتو ایران و فرانسه پژوهش‌های علمی در ایران.
  • ابن شهرآشوب مازندرانی، محمد بن علی (1369)، متشابه القرآن و مختلفه، قم: دار بیدار للنشر.
  • ابن‌عربی، محیی الدین (بی­تا)، فتوحات المکیه (4 جلدی)، بیروت: دارالصادر.
  • ـــــــــــــــ (1946)، فصوص الحکم، قاهره: دارإحیاء الکتب العربیه.
  • ابن‎منظور، محمد بن مکرم (1414)، لسان العرب، بیروت: دارصادر، چاپ سوم.
  • احمدی، علی‌اصغر (1393)، روان‌شناسی شخصیت از دیدگاه اسلامی، تهران: امیرکبیر.
  • اخلاقی، مرضیه (1382)، «خودشناسی در حکمت صدرایی»، مشکوه النور، سال هفتم، شماره 23، صفحه 88-69.
  • ـــــــــــــــ (1399)، چیستی «شخصیت» و مبانی هستی شناختی و انسان‌شناختی آن در حکمت متعالیه، دو فصلنامه حکمت صدرایی، سال هشتم، شماره 2، صفحه 53-37.
  • بختیار، لاله (1397)، نُه‌گانه ایرانی، نشانی از حضور خداوند، مفاهیم بنیادین نماد، تهران: انتشارات تمدن علمی.
  • پالمر، هلن (1390)، اناگرام (شخصیت شناسی) در کار و زندگی، ترجمه احسان الوندی، تهران: مؤسسه خدمات فرهنگی رسا.
  • تمیمی آمدی، عبدالواحد بن محمد (1410)، غررالحکم و دررالکلم، قم: دارالکتاب الاسلامی، چاپ دوم.
  • جامی، عبدالرحمان (بی­تا)، اشعه اللمعات، به تصحیح و مقابله حامد ربانی، تهران: انتشارات گنجینه.
  • منسوبِ به جعفر بن محمد امام ششم? (1400)، مصباح الشریعه، بیروت: اعلمی.
  • جندی، مؤید الدین (1423)، شرح فصوص الحکم، تصحیح سید جلال‌الدین آشتیانی، قم: بوستان کتاب، چاپ دوم.
  • دقیقیان، پروین (1390)، روان‌شناسی تیپ‌های شخصیتی نُه‌گانه، ترجمه و تألیف، تهران: آشیانه کتاب، چاپ دوم.
  • ریسو، دان ریچارد و هادسون، رأس (1397)، حکمت اینیاگرام، راهنمای کامل رشد روان‌شناختی و معنوی برای تیپ‌های شخصیتی نُه‌گانه، ترجمه وجیه­اله گل­نواز، تهران: مسعود حسین چاری، انتشارات ارجمند.
  • زبیدی، محمد بن محمد (1414)، تاج العروس، بیروت: دارالفکر.
  • سجادی، سید جعفر (1375)، فرهنگ علوم فلسفی و کلامی، تهران: امیرکبیر.
  • سررشته‌داری، مهدی (1398)، انیگرام یا تیپ‌شناسی نُه‌گانه شخصیت، با مقدمه دکتر محمد حقی، تهران: انتشارات مهراندیش، چاپ هفتم.
  • شاملو، سعید (1395)، مکتب‌ها و نظریه‌ها در روان‌شناسی شخصیت، تهران: انتشارات رشد، چاپ یازدهم.
  • شولتز، دوآن (1375)، روان‌شناسی کمال، الگوهای شخصیت سالم، ترجمه گیتی خوشدل، تهران: البرز.
  • شولتز، دوان پی/ شولتز، سیدنی آلن (1395)، نظریه‌های شخصیت، ترجمه یحیی سید محمدی، تهران: انتشارات ویرایش.
  • صدرالمتألهین، محمد بن ابراهیم (1981)، الحکمه المتعالیه فی الاسفار الاربعه، بیروت: دارإحیاء التراث العربی، چاپ سوم.
  • ـــــــــــــــ (1366)، تفسیر القرآن الکریم، 7 جلد، تعلیقه ملاعلی نوری، قم: بیدار، چاپ دوم.
  • ـــــــــــــــ (1360 الف) شواهد الربوبیه فی المناهج السلوکیه، تهران: مرکز نشر دانشگاهی، چاپ دوم.
  • ـــــــــــــــ (1360 ب)، اسرار الآیات، تصحیح محمد خواجوی، تهران: انجمن حکمت و فلسفه.
  • ـــــــــــــــ (1362)، مفاتیح الغیب، تعلیقه ملاعلی نوری، تهران: مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
  • ـــــــــــــــ (1354)، المبدأ و المعاد، تهران: انجمن حکمت و فلسفه ایران.
  • ـــــــــــــــ (1302)، مجموعه الرسائل التسعه، قم: مکتبه المصطفوی.
  • فتال نیشابوری، محمد بن احمد (1375)، روضه الواعظین و بصیره المتعظین، قم: انتشارات رضی.
  • کاشانی، عبدالرزاق (1370)، شرح فصوص الحکم، بیدار، قم: چاپ چهارم
  • نصر، سید حسین (1397)، نیاز به علم مقدس، ترجمه حسن میانداری، تهران: موسسه فرهنگی طه.